كسروي، اگر چه به قول خودش درس اقتصاد نخوانده است ولي در آن باره نظرياتي دارد كه مجموعه ي آنها را در كتاب «كار و پيشه و پول» نوشته است، كه به مهمترين موارد آن اشارت مي شود:
او منابع ثروت و به قول خودش «داراك»، را زمين، هوا، آب و آفتاب مي داند كه وسايل زندگي را، مي توان از آنها بصورتهاي گوناگون آماده كرد. در نظر كسروي، پول و پشتوانه ي آن كه جواهرات باشد، ثروت و داراك نيست، بلكه ثروت همان كالاهائي است كه از منابع نامبرده به دست مي آيند. بنابراين، اگر كشوري فاقد پول و پشتوانه ي آن باشد، فقير نيست چون داراي منابع ثروت و كالاست كسروي، بيشتر به كشاورزي اهميت مي دهد، تا به صنايع ماشيني.
چنانكه بالاتر هم اشارت كرديم، او مخالف سرمايه گذاريهاي بزرگ و افراطي است و در اين باره مي گويد: «سرمايه داران نبايد آزاد باشند، كه هر اندازه مي توانند سرمايه به كار اندازند و كالاهاي بسيار بسيجند...» [1] به عبارت ديگر، كسروي سرمايه گذاري بزرگ و بي حساب را، باعث تورم كالا مي داند، و نيز تجمع ثروت در دست عده اي معدود مي شمارد.
كسروي با معاملات بورسي و تجارتهائي كه از راه بانكها و سفته و چك صورت مي گيرند، مخالف است، و سودهاي نقدي و پولي را كه به عنوان «نزول» و «ربا» در بانكها و بازارهاي بازرگاني به دست مي آيد، نامشروع مي شمارد. او با مساله ي «توليد و مصرف هر چه بيشتر» كه امروزه اساس اقتصاد و تجارت جهان را تشكيل مي دهد مخالف است و مي گويد، توليد نبايد بيش از مصرف باشد، زيرا توليد و مصرف هر چه بيشتر، به سود سرمايه دار است و به زيان مردم عامي.
او با اجازه دادن پول در مشاركت و ملك، كه باعث مي شود گروهي كار نكنند و مفت بخورند، و گروهي ديگر كار كنند، نيز مخالف است و معتقد است كه هر كس بايد به كاري پردازد كه به حال جامعه سودمند باشد و خود نيز از آن كار بهره مند باشد.
كسروي با رژيم اقتصاد سوسياليستي هم مخالف است و مي گويد: «... جامعه هاي سوسياليستي بهتر دانسته اند در هر كشوري دولت ها كارها را به دست گيرند... ولي ما مي گوئيم: اين كار آزادي مردم را از دستشان مي گيرد، زيرا استقلال اقتصادي براي مردم هر كشور لازم است.» [2] .
پاورقي ها: ------------------------------------------------------------------
[1] كسروي: كار و پيشه و پول، چاپ دوم، ص 55.
[2] كسروي: كار و پيشه و پول، چاپ دوم، ص 22.