امید
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای: «از شکست‌های مقطعی، دانشجو نباید مأیوس بشود... در جنگ، بارها آن چیزی که ما تصوّر می‌کردیم تحقّق پیدا نکرد، مثلاً عملیّات رمضان شکست خورد؛ کربلای ۴ همین جور. اگر بنا بود انسان با شکست مأیوس بشود هیچ‌چیز به سامان نمی‌رسید. نخیر!
در روایتی امام علی (ع) امید آفرین در آخرت شمرده شده است؛ در پایان همین روایت نیز به تغییر دنیا به دست توانمند امام زمان (ع) اشاره شده است؛ در این صورت، هم امید در دنیا و هم امید در آخرت، اهل بیت (ع) هستند.
شيعیان طبق عقيده‌اى كه به وجود امام زنده دارند، هرچند او را در ميان خود نمى‌بينند، اما خود را تنها نمى‌دانند و اثر روانى اين عقيده، در روشن نگه داشتن چراغ اميد در دل‌ها و وادار ساختن افراد به خودسازى و آمادگى براى آن قيام بزرگ جهانى، كاملاً قابل درک است.
هر انسان مؤمنی ممکن است خواسته یا ناخواسته و در موقعیت‌های مختلف، گرفتار شرک خفی شود و علل و اسباب زمینی را در کنار علت و سبب اصلی قرار دهد؛ به افرادی متوسل و امیدوار شود و یا از عواملی ترسان باشد که در مقابل اراده الهی، هیچ جایگاهی ندارند. امید به خدا، موجب رویش امیدها و نتایج فزاینده می‌شود.
توکل به خدا باعث امید می‌شود؛ وقتی کسی به خدا امید داشته باشد، به پیروزی خواهد رسید؛ توکل از مفاهیمی است که میوه مبارک و شوق‌انگیز تعالیم انبیاست و جای آن در تعالیم بشری خالی است؛ البته توکل بخش جدایی ناپذیر کار و تلاش است و با سستی، کاهلی سازگار نیست.
یکی از عوامل امیدواری انسان، ضعف دشمن و فرسودگی جبهه مقابل و زوال تمدن غرب است؛ عمر و مهلت طولانی برای فرعونیان، نتیجه‌ای جز غرق شدن در باتلاق گناهان ندارد؛ هم‌چنانکه به ابلیس تا روز رستاخیز مهلت داده شد. پیروزی پیامبران (ع) بر حکومت‌های ستمگر و نابودی و فروپاشی بعضی از قدرت‌های مردم‌ستیز معاصر نشان از عاقبت دشمنان است.
تاریخ گواهی می‌دهد که بسیاری از وعده‌های الهی به مؤمنان و ستمدیدگان محقق شده است؛ آیات بسیاری از قرآن کریم، به همراهی خدا با مؤمنان و دفاع از آنان شهادت داده‌اند. شرط حمایت و دفاع خدا از مؤمنان، این است که علیه استکبار اقدامی انجام داده باشند، وگرنه نصرت‌های الهی برای عافیت طلبانِ خانه نشین، جاری نمی‌شود.
بدون امید، کره خاکی جز سنگ، خاک، درخت‌ها، علف‌ها، آب‌های بلااستفاده و بی‌مصرف، زمین‌ها و بیابان‌های بایر و موات چیزی نیست؛ همت بلندِ مؤمنانه، اقتضا می‌کند که انسان، به سفر و جایگاه ابدی خود بیاندیشد؛ اما بسیاری از امیدبخشی‌های قرآن و روایات و نیز دعاهایی در صحیفه سجادیه، ناظر بر نیازهای دنیوی مؤمنان است.
قرآن کریم امیدواری را موهبت الهی به مؤمنان می‌داند و با مقایسه میان مؤمنان و کفار، می‌فرماید هم شما از طرف دشمن به رنج می‌افتید و هم دشمن از طرف شما به رنج می‌افتد و از این جهت مساوی هستید؛ اما برتری امیدبخش مؤمنین در مقابل دشمن، این است که خدا به شما وعده پیروزی داده است، در حالی‌که همواره به دشمنان، وعده هلاکت و انقراض داده است.
محدثین اهل سنت همانند محدثین و علمای شیعه، توجه ویژه ای به اخبار و روایات مهدویت داشته‌اند و علت این امر مهم را می‌توان امیدآفرینی که در روایات مهدویت بیان شده، دانست؛ به همین دلیل بعضی از علمای اهل سنت در بیان این‌گونه از اخبار، به تواتر آن اشاره کرده‌اند.
امید از نظر دینى، هدیه الهى به انسان است که زندگى بشر را به حرکت وا مى‌دارد تا تلاش و انگیزه او را پر شتاب کند. انسان به امید زنده است و با آن زندگی می‌کند؛ معنای امید در فارسی، چشم داشت و آرزوی روی دادن امری همراه با انتظار تحقق آن است. این انتظار باید برای امور نیکو و نیت‌های پسندیده باشد که در این صورت انتظار برای نجات در دنیا و آخرت است.