پایگاه جامع فرق و ادیان _ همه‌ی انسان ها دوست دارند که با ایشان به بهترین وجه و صورتی برخورد شود و احتارم ایشان در همه‌جا، همه‌جوره حفظ گردد. هیچ انسانی توهین و سوء ادب را دوست ندارد و به حکم عقل آن را منفور و مغضوب می‌داند. باید بدانیم که احترام یک مسئله‌ی متقابل است به این معنا که در صورتی احترام شخصی حفظ می‌گردد که او برای دیگران حرمت قائل باشد و حریم افراد را برای خود خط قرمزی بدانید و آن را رعایت کند.

یکی از این حریم‌ها و خطوط قرمز که توسط خداوند برای همه‌ی بشریت رسم شده است، احترام به والدین و رعایت حقوق ایشان می‌باشد. قرآن کریم در این زمینه می‌فرماید: وَقَضَى رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلاَهُمَا فَلاَ تَقُل لَّهُمَآ أُفٍّ وَلاَ تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلاً كَرِيمًا[1] و پروردگار تو مقرر كرد كه جز او را مپرستيد و به پدر و مادر [خود] احسان كنيد. اگر يكى از آن دو يا هر دو، در كنار تو به سالخوردگى رسيدند، (آنان را ميازار و به درشتی خطاب مکن) و به آنها [حتى‏] «اف» مگو و به آنان پرخاش مكن و با آنها سخنى شايسته بگوى. این آیه نهایت احترام را به پدر و مادر بیان می کند و تصریح می‌نماید که به هرصورتی به ایشان نیکی کنید و دل ایشان را بدست آورید.

احترام به والدین و رعایت حقوق ایشان از جمله مسائلی است که دین کامل اسلام به شدت به آن حساس بوده و سفارشات اکیدی در حول محور آن بیان داشته است که این سفارشات در آیات الهی و روایات و احادیث اهل بیت علیهم السلام مشهود است. اطاعت از والدین در لسان روایات حد و حصری ندارد جز اینکه ایشان فرمان به معاصی دهند و در غیر این صورت پیروی از دستورات ایشان لازم است.

امام علی علیه السّلام فرمودند: حقّ الوالِدِ أن یُطیعَهُ فی کلّ شئٍ الاّ فی معصیةِ اللهِ سبحانَهُ[2] حق پدر برفرزندان این است که در هر چیزی از او اطاعت کند مگر در چیزی که موجب معصیت و نافرمانی خداوند سبحان است. رعایت حال والدین و ادا کردن حقوق ایشان جز با عنایت پروردگار ممکن نیست. امام زین العابدین علی بن حسین علیه السلام فرمودند: و امّا حقُّ امِّکَ: أن تعلَمَ أنَّها حمَلتکَ حیثُ لا یَحتَملُ أحدٌ أحداً و أعطَتکَ مِن ثَمرةِ قلبها ما لا یُعطی أحَدٌ أحداً[3] و امّا حق مادرت بر تو این است که بدانی! او تو را در درون خود حمل نمود در موقعی که هیچ کس توان حمل کسی را در آن موقعیت ندارد و از میوه دل و جانش به تو عطا کرد که هیچ کس این لطف را در حق دیگری نمی‌کند، با تمام اعضاء و جوارح خود از تو مراقبت نمود و بدون اینکه باکی از گرسنگی و تشنگی خود داشته باشد و متوجه آن گردد، تو را سیر نموده و به تو آب نوشاند، خود با کمترین لباس به سر برد و تو را پوشاند، در حرارت آفتاب نشست و تو را در سایه نهاد، به خاطر تو از خواب ناز چشم پوشانید و تو را از سرما و گرم محفوظ داشت تا برای او زنده بمانی، پس به درستی که توان و طاقت تشکر و قدررانی از او را نخواهی داشت، مگر با کمک و توفیق خداوند سبحان.

نیکی کردن به والدین باعث آمرزش گناهان و رهایی از قهر و غضب خداوند خواهد بود در روایات آمده که شخصی خدمت رسول خدا صلی الله علیه وآله آمد و عرض کرد: ای رسول خدا، من هیچ کار زشتی نمانده که انجام نداده باشم، آیا می‌توانم توبه کنم؟ رسول خدا فرمودند: آیا هیچ یک از پدر و مادرت زنده هستند؟ گفت: بله، پدرم. حضرت به او فرمودند: برو به او نیکی کن (تا آمرزیده شوی). وقتی او راه افتاد، پیامبر فرمودند: کاش مادرش زنده بود.[4] از این جریان و جمله ی آخر حضرت می‌توان دریافت که دعای مادر در حق فرزند چقدر می‌تواند ثمر بخش و راه‌گشا باشد.

احترام به بزرگتر و خصوصاً پدر و مادر نتیجه‌های مستقیمی در احترام فرزند به خود انسان دارد، چون فرزندانمان به گونه‌ای با ما رفتار خواهند کرد که ما با والدینمان انجام داده‌ایم.

منابع:

1- سوره : الاسراء آیه : 23
2- نهج البلاغه، حکمت ۳۳۹
3- بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۶
4- بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۸۲