«یوگا» به معنای رام کردن حیوانات سرکش است که فارسی آن «یوغ» است. یوگا ریاضت های سخت و طاقت فرسایی است که سالک با تحمل آن قیود مادی را از خود پاک می کند و صاحب قوای معجزه آسا می شود.
واضع فلسفه یوگا فیلسوفی هندی از پیروان مذهب شانگهیا بنام پاتا نجلی است که حدود قرن دوم پس از میلاد می زیسته، او چون می دانست هندیان از گردش روح در گردونه کارمه به تنگ آمده اند و راه نجاتی برای روح در همین زندگی پیش از مرگ آرزو می کنند، به فکر کشف طریقه جدیدی افتاد تا روح زودتر به مقصود برسد و با کشیدن ریاضت های شاقه خود را به جان جهان برساند، آنگاه روح فردی با روح کلی یگانگی پیدا کرده و از رنج برهد.
یوگا می کوشد تا در این هستی کفاره گناهان تناسخ های گذشته روح را بپردازد و روح را از همه عوارض حسی و علایق جسمانی آزاد گرداند.
خلاصه یوگا ترکیبی از ریاضت های فکری و بدنی است و مشتمل بر منازل و مقاماتی است که هدف از پیمودن آن ها رسیدن به «نجات» است. بعضی از این مقامات جنبه سلبی دارد، مثل پرهیز از بعضی امور و بعضی جنبه ایجابی مانند اجرای بعضی مناسک و آداب... .
اساس ریاضت های یوگا عبارت است از: خلوت نشینی، مداومت در روزه، تمرکز حواس، حبس نفس، تفکر و ذکر.

حال با توجه به مطالب بالا باید گفت: یکی از مهمترین اهداف و فوائد یوگا آرامش است. این در حالی است که بر اساس آیه ای از قرآن آرامش از هیچ راهی جز یاد خدا، اعتماد به او و تکیه به علم و قدرتش حاصل نمی شود:« الا بذکر ا... تطمئن القلوب[1]». هرچند اگر انسان مبتلا به مشکلی شود برای حل آن مشکل به شخص دارای علم  و قدرت پناه می برد  بعد از کسب قدرت و علم ، به آرامش نسبی دست می یابد. امّا آرامش نهایی، واقعی و ماندگار، زمانی برای انسان حاصل می شود که به قدرت و علمِ مطلق پناه ببرد و خدا است که تمام کمالات را با هم و به صورت نامحدود در اختیار دارد. پس فقط و فقط با اعتماد و تکیه به او می توان حلاوتِ آرامش را چشید.

به عبارت دیگر به نظر می رسد آرامش بر دونوع است:1- سطحی، که مربوط به بدن بوده  و در قرآن راه حل هایی برایش بیان شده همچون ازدواج: « و من آیاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجا لتسکنوا الیها[2]» و  شب « الله الذی جعل لکم اللیل لتسکنوا فیه[3]» . 2- آرامش عمیق و فطری، که به لایه های عمیق وجود انسان مربوط می شود؛ و در این صورت انسان نیازمند آرامشی است که دارای سه ویژگی باشد:1- عمیق ترین لایه های وجودی انسان را در برگیرد 2- ناب و دور از هرگونه آلودگی باشد3- مستمر بوده باشد نه گذرا و موقتی؛  و طبق آیات قرآن این نوع آرامش تنها از راه خدا حاصل می شود نه از راه های دیگر همچون یوگا، که شاید آرامش سطحی را حاصل نماید.

پی نوشت :

 1) رعد/ 28.

[2] روم/21

[3] غافر/61.

منبع:

1- کتاب آفتاب و سایه ها؛ محمدتقی فعالی

2- تحقیق یوگا عرفان یا ورزش،علیرضا جرگانی

3- کتاب یوگا، حمزه شریفی دوست