پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ عصمت یکی از مهم‌ترین صفات امامان شیعه است که علما برای اثبات آن به دلائل مختلف عقلی و نقلی استناد کرده‌اند. آیه تطهیر یکی از دلائل اثبات عصمت اصحاب کسا [1] بوده که خداوند در این آیه می‌فرماید: «إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا»؛[2] «خدا فقط می‌خواهد آلودگی را از شما خاندان [پیامبر] بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند». طبق این آیه اهل‌بیت علیهم‌السلام معصوم بوده و افعال آنها برای دیگر مسلمانان حجت و ملاک عمل می‌باشد.

 ابن عربی اگرچه این آیه را ذکر می‌کند؛ اما مصداق آن را شامل تمام فرزندان صدیقه طاهره سلام‌الله‌علیها و حتی کسانی که از نظر معنوی همچون سلمان فارسی به اهل‌بیت ملحق شده‌اند دانسته و در این راستا می‌نویسد: «مراد از اهل‌بیت همه شرفا از فرزندان فاطمه سلام‌الله‌علیها و همچنین کسانی است که (در حکم) از اهل‌البیت هستند مثل سلمان فارسی».[3] این سخن ابن عربی خلاف دیدگاه شیعه بوده و او با بیان این دیدگاه، عظمتی که خداوند در این آیه برای اصحاب کسا مطرح کرده را تنزل داده و آن را شامل تمام سادات دانسته، درصورتی‌ که این آیه منحصراً بیان‌ کننده عصمت «اهل‌بیت» است و بدون هیچ شکی تمام سادات و فرزندان حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها دارای عصمت نیستند.

ترمذی در کتاب سنن خود داستان نقل آیه تطهیر را به نقل از عمر بن ابی‌سلمه به این شکل نقل کرده است که: «زمانی که آیه تطهیر بر پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در خانه ام‌سلمه نازل شد، پیامبر اکرم، فاطمه، حسن و حسین را به سوی خویش خواند و با عبایی آن‌ها را پوشاند و حضرت علی را هم که در پشت سر آن‌ها بود نیز با همان کسا پوشاند و سپس فرمود: خدایا اینان اهل‌بیت من هستند، پس پلیدی و رجس را از آن‌ها دور کن و با آن پاکی که در نظر توست، آنان را پاک گردان. ام‌سلمه گفت: که آیا من با آنان هستم؟ حضرت فرمود: خیر تو در جایگاه خود هستی و تو بر خیر و نیکی هستی».[4]

نکته بسیار دقیقی که در این روایت وجود دارد این است که ام‌سلمه بعد از شنیدن این سخن از رسول‌خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله، تلاش دارد که یکی از این افراد اهل‌بیت محسوب شود و زیر کسا وارد شود، ولی رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله با تأیید سلامت دین و بزرگی جایگاه معنوی ام‌سلمه، از ورود او به جمع اهل‌بیت علیهم‌السلام ممانعت می‌کند تا به همه مردم بفهماند که عنوان «اهل‌بیت» در این آیه مختص اصحاب کسا بوده و کسی دیگر در این عنوان و فضلیت با آنها شراکت ندارد.

پـس از نزول آیه تطهیر، پـیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در معرفی اهل‌بیت اهتمام بیشتری داشتند تا مسلمانان بدانند منظور از اهل‌بیت چـه کسانی هستند تا کسی به ناحق، خود را از اهل‌بیت به حساب نیاورد. بسیاری از آنان که شاهد رفتار پـیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در معرفی اهل‌بیت بوده‌اند، روایاتی در این زمینه نقل کرده‌اند؛ از آن جمله  ابوسعید خدری در این باره می‌گوید: «پیامبر به مدت چهل صبح بر در خانه علی علیه‌السّلام آمد و در هر بار که داخل خانه فاطمه علیهاالسّلام می‌شد می‌فرمود: السلام علیکم اهل‌البیت و رحمة الله و برکاته».[5]

لازم به ذکر است که طبق مطالب بیان شده، سخن ابن عربی مبنی بر ملحق شدن تمام سادات و افرادی همچون سلمان به اهل‌بیت علیهم‌السلام، باطل بوده و عنوان «اهل‌بیت» در این آیه فقط شامل اصحاب کساء می‌شود.

 پی‌نوشت:
 [1]. اصحاب کِساء، یا اصحاب عبا، لقبی برای رسول‌خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله، امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام، حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها، امام حسن و امام حسین علیهماالسلام است.
 [2]. احزاب/۳۳.
 [3]. محی‌الدین بن عربی، الفتوحات المکیة (عثمان یحیی)، دار احیاءالتراث العربی - بیروت، دوم، ۱۹۹۴ م، ج ۳، ص: ۲۳۰ .
 [4]. سنن الترمذی، محمد ترمذی، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج ۴، ص ۲۰۴، باب ۸۲، ح ۲۹۶۶.
 [5]. هیثمی، نورالدین علی بن ابی‌بکر، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، ج۹، ص۱۶۹.