پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ با بررسی افرادی که جذب شبه‌معنویت‌ها و فرقه‌های انحرافی شده‌اند، معلوم می‌شود که یکی از علل اصلی جذب شدن به این فرقه‌ها و گروه‌های انحرافی، نداشتن تفکر انتقادی و استدلالی است. اکثر اعضایی که در گروه‌های این‌چنینی عضو هستند، نمی‌توانند در مورد موضوعات و مسائل مختلفی که درگیر آن هستند، صحبت و استدلال کنند و به بررسی این موضوعات از طریق عقلی بپردازند.

به‌عنوان مثال برخی از اعضای شبه‌معنویت عرفان حلقه که اهل استدلال و تحلیل بودند، بیان می‌داشتند وقتی وارد این عرفان‌ شدیم، به انگیزه رشد، کمال و تعالی بود. آنها بیان می‌کنند، مطالبی که در کلاس‌های عرفان حلقه بیان می‌شود، نسخه کامل‌شده عرفان ایرانی‌اسلامی است؛ اما در این کلاس‌ها به مقدسات اسلامی، توهین و مسائل شرعی رعایت نمی‌گردید و شاهد مسائل غیراخلاقی و نامشروع بودیم. در این جلسات، به جای توجه به مباحث و موضوعاتی که در قرآن کریم، کتاب‌های روایی، تفسیری و علمی آمده بود، مربی و استادی که مباحث عرفان حلقه را تدریس می‌کرد، بیان می‌داشت که قرآن و نماز نخوانیم، تابلو نوشته، پوستر و نوشته‌های قرآنی (مانند آیت الکرسی، معوذتین و ...) را در خانه نصب نکنیم و همراه نداشته باشیم. ما متوجه شدیم این یک تناقض اعتقادی و رفتاری است و نشان می‌داد که عرفان حلقه نه تنها اسلامی نیست، بلکه مخالف اسلام است؛ لذا از این گروه جدا شدیم.

در شبه‌معنویت‌های موسیقی‌‌محور مانند گروه کی‌پاپ BTS، جمع کثیری از فن‎ها[1] به علت علاقه زیاد و افراطی به آیدول‌ها،[2] وقت زیادی را صرف مشاهده موزیک‌‌ویدئوها، پیگیری اخبار و اطلاعات زندگی شغلی، شخصی و فعالیت‌های آنان می‌کنند. فن‌ها با حضور در پیج‌ها و تولید محتوا درباره آیدول‌ها، هم‌اندیشی می‌کنند و درباره حواشی مرتبط با آنها به صحبت می‌نشینند. اعضای BTS به فن‌های خود می‌گویند که با پیگیری و دنبال کردن فعالیت‌هایشان، از آنها حمایت کنند و حتی در سخنرانی سازمان ملل، علت موفقیت خود را فعالیت‌ها و حمایت‌های فن‌ها دانستند.

در متن موزیک‌ویدئو Dope، از گروه کی‌پاپ ،BTS این‌چنین آمده است: «هر روز بهمون گوش بده»... «همه‌ی روز و شبام رو جون کندم، وقتی تو داشتی یللی تللی می‌کردی».[3] بی‌تی‌اس می‌گوید من با تلاش به این موفقیت رسیدم. وقتی من با تلاش زیاد داشتم زحمت می‌کشیدم و عرق می‌ریختم، شما نوجوان‌ها در پی خوش‌گذرانی و وقت‌گذرانی بودید؛ پس علت عدم‌ موفقیت شما، خودتان هستید. BTS از فن‌های خود می‌خواهد وقت خود را در راه طرفداری از آنان صرف کنند، اما همین صرف وقت در این موضوع، اتلاف وقت و «یللی تللی» است. دانش‌آموزی که بعد از مدرسه، هفت ساعت وقت خود را در این‌باره صرف می‌کند، آیا در آینده فرد موفقی خواهد بود؟

فن‌ها اگر تفکر انتقادی و تحلیلی داشتند، این تناقض را درک می‌کردند و لذا از حوزه طرفداری این گروه‌ها خارج می‌شدند. آموزش تفکر انتقادی، یادگیری تحلیل و استدلال در موضوعات مختلف برای کودکان، باعث می‌شود در بزرگسالی کمتر گرفتار جذب به فرقه‌ها و شبه‌معنویت‌ها شوند. برای کاهش گرایش و آسیب‌ دیدن در این موضوعات، باید پیش‌قدم شده و از روش پیشگیری استفاده کنیم، پرورش ذهن‌های انتقادی مخصوصاً در سنین کودکی، قوی‌ترین روش پیشگیری از ابتلا به این فرقه‌ها است.

پی‌نوشت:
[1]. طرفداران افراطی.
[2]. خوانندگان و بازیگران مشهور و محبوب.
[3]. https://b2n.ir/j52494

محمدجواد نصیری