پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ سید ابوالفضل برقعی، از روحانیون معاصر است که عمده اندیشه وی، ترکیبی از قرآن بسندگی و نفی عقاید شیعی است. وی در کتاب "قرآن برای همه" می‌نویسد: «قرآن چون آیاتش نازل شد، عرب زمان جاهلی آن را فهمید و از آن متأثر شد و با شنیدن  آیاتش مجذوب گشت و به واسطه آن از عقاید و خرافات پدر و مادری و قومی دست برداشت و به برکت آن بر جهان آن روز تفوق پیدا کرد، اگر قرآن بدون تفسیر فهمیده نمی‌شد، چگونه عرب جاهلیت آن را فهمید. اگر قرآن محتاج به تفسیر بود باید خدای تعالی تفسیری برای آن نازل می‌‌کرد و یا اینکه رسول خدا (صلی‌الله‌‌علیه‌وآله) برای آن تفسیری می‌نوشت، در حالیکه ننوشته و حتی ائمه معصوم (علیهم‌السلام) نیز تفسیری برای قرآن ننوشته‌اند.»[1]

در مقابل این دلایل ناقص برقعی باید گفت:
اگرچه خداوند قرآن را طورى نازل کرده که به خودی خود و ذاتاً بیانى روشن براى همه انسانها و تفصیل و تبیینى براى همه چیز است، اما گاهى ابهام که امرى عارضى و خارج از ذات قرآن و بعضاً ناشى از خصوصیت سبک بیانى قرآن است، پیش می‌آید؛ زیرا قرآن براى بیان قوانین کلى و اولیه نازل گشته، از این رو به اختصار سخن گفته است که این خود موجب ابهام می‌گردد و تفصیل جزئیات مطالب را به بیان پیامبر اکرم (صلی‌الله‌‌علیه‌وآله) و ائمه اطهار (علیهم‌السلام) واگذاشته است.

از همین رو امام صادق (علیه‌السلام) می فرماید: «دستور اقامه نماز به طور کلى بر پیامبر (صلی‌الله‌‌علیه‌وآله) نازل شد؛ ولى کیفیت اقامه آن (سه یا چهار رکعت خواندنش) مشخص نبود، تا اینکه پیامبر (صلی‌الله‌‌علیه‌وآله) خود این فرمان را براى مردم تشریح کرد.»[2] این نوع از اجمال که در بخشى از آیات الاحکام، کم و بیش به چشم می‌خورد، در شیوه بیان قرآن، طبیعى است.

همچنین باید بگوییم:
تدبر در قرآن، نشان می دهد که بسیاری از معارف ناب قرآن را هر چند شخص از دانش ادبیات عرب و فنون آن بهره مند باشد، بدون تفسیر و بیانات مفسران واقعی نمی‌ تواند دریافت کند.

به فرمایش حضرت علی (علیه‌السلام): «این قرآن خطی است مکتوب، که زبان گویایی ندارد و نیاز به ترجمان و مفسر دارد و تنها راد مردانند که می توانند سخنگوی آن باشند.»[3]

علاوه بر اینکه مطالعه قرآن، شاهد گویایی بر نیازمندی به تفسیر است؛ بیانات بزرگان دین نیز نشان می دهد که قرآن از حیث اشتمال بر معارف و معانی از سطح همنواختی برخوردار نیست. به این بیان که گرچه برخی از معارف قرآن را همه می‌توانند درک کنند، اما برخی از معارف قرآن، قابل فهم مستقیم برای همگان نیست و باید تفسیر شود تا در دسترس فهم قرار گیرد.

پی‌نوشت:
[1]. برقعی، سید ابوالفضل، کتاب قرآن برای همه، ص75.
[2]. کلینی، الکافی، ج1، ص286.
[3]. نهج البلاغه، خطبه 125.