پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ امروزه متأسفانه در دنیای اسلام، تفرقه و چالش‌های سیاسی و اجتماعی بیداد می‌کند. دنیای اسلام مانند قطعه‌های پازل، هر کدام به سمت و سویی افتاده‌اند و ترکیب ناهمگونی از خود نشان می‌دهند. در این میان متفکران آزادی‌خواه جهان اسلام به فکر چاره افتاده و راه‌هایی را نشان داده‌اند. اما شاید برخی از مسلمانان و علمای اهل سنت هم‌چون شیخ سلیم[1] علت تفرقه را در پیروی شیعه از مذهب دیگری غیر از مذاهب اربعه بدانند. شیخ سلیم در نامه‌ای که به علامه شرف الدین می‌نویسد، این مسئله را یادآوری کرده که چرا شما شیعیان مانند اهل جماعت از مذهب اشعری و ماتریدی در اصول دین و از مذاهب اربعه در فروع دین پیروی نمی‌کنید؟ زیرا امروز جامعه اسلامی نیاز به اتحاد و هم‌بستگی دارد و دشمن برای نابودی اسلام از هر نقشه‌ای استفاده می‌کند!؟[2]
به‌نظر می‌رسد این‌گونه اتهامات به شیعه به‌خاطر عدم آشنایی با شیعه است، زیرا شیعه در طول تاریخ همیشه داعیه‌دار وحدت اسلامی است و اگر از مذهب اهل بیت پیروی می‌کند، به‌خاطر تعصب مذهبی و ایجاد تفرقه نیست، بلکه به‌خاطر دلایل متقن فراوانی از سنت نبوی است که مسلمانان را به پیروی از اهل بیت فراخوانده است.[3]
این در حالی است که هیچ دلیلی در سنت نبوی، بر لزوم پیروی از مذاهب اربعه وجود ندارد.[4] خصوصاً آن‌که انحصار مذاهب در چهار مذهب، در بین سلف و در قرون اولیه اسلام هیچ جایی نداشت، بلکه انحصار در چهار مذهب در قرن هفتم شکل گرفت.[5]
علامه شرف الدین در پاسخ از شیخ سلیم و امثال ایشان می‌گوید: «اگر جایز است که چهار مذهب باشد، چرا پنج تای آن جایز نیست!؟ چطور ممکن است که وجود چهار مذهب با اجتماع و اتحاد مسلمانان موافق باشد، اما همین که به پنج رسید، اجتماع از هم پراکنده شود و مسلمانان هر کدام به راهی روند و باعث از هم گسیختگی جامعه شوند!؟ چه خوب بود، وقتی شما ما را به وحدت مذهبی می‌خواندید، مذاهب اربعه اهل تسنن را هم به آن دعوت می‌نمودید! چگونه است که شما تابعان مذهب اهل بیت را سبب قطع پیوند اجتماعی می‌دانید، اما پیروان دیگر مذاهب را هر چند از نظر مذهب، مشرب و خواسته‌ها متعدد و مختلف باشند، باعث اجتماع دل‌ها و اتحاد عزم‌ها می‌پندارید!؟[6]

پی‌نوشت:

[1]. شیخ سلیم بشری متولد 1248 قمری و متوفای 1335قمری است که دو دوره ریاست مشیخه الازهر را برعهده داشته است. دوره اول از سال 1317 تا 1320 و دوره دوم از سال 1327تا سال 1335. سید عبدالحسین شرف الدین عاملی، المراجعات، ترجمه: محمد جعفر امامی، ناشر: سازمان تبلیغات اسلامی ، شرکت چاپ و نشر بین الملل، تهران 1388، ص12.
[2]. سید عبدالحسین شرف الدین عاملی، المراجعات، ترجمه: محمد جعفر امامی، ناشر: سازمان تبلیغات اسلامی ، شرکت چاپ و نشر بین الملل، تهران 1388، ص42،43.
[3]. یکی از دلایلی که شیعه از مذهب اهل بیت پیروی می کند حدیث ثقلین است که به صورت متواتر در منابع شیعه و سنی نقل شده است.
[4]. سید عبدالحسین شرف الدین عاملی، المراجعات، ترجمه: محمد جعفر امامی، ناشر: سازمان تبلیغات اسلامی ، شرکت چاپ و نشر بین الملل، تهران 1388، ص45.
[5]. مقریزی، احمد بن علی، الخطط المقریزیه، ج2، ص344 به نقل از آقا بزرگ تهرانى، محمد محسن، توضيح الرشاد في تاريخ حصر الاجتهاد، چاپخانه خيام‏، قم، 1401ق، ص101.
[6]. سید عبدالحسین شرف الدین عاملی، المراجعات، ترجمه: محمد جعفر امامی، ناشر: سازمان تبلیغات اسلامی ، شرکت چاپ و نشر بین الملل، تهران 1388،  ص48-49.

نویسنده: مجتبی محیطی