پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در یکی از برنامه‌های شبکه‌ی آئین بهائی، که موضوع آن درباره‌ی تبعیض نژادی بود، در بخشی از این برنامه، با بررسی اختلافات و مشکلات کنونی جهان، دنیا را نیازمند آشتی ملّی دانست و یکی از راه‌های رسیدن به آشتی ملّی را نوآوری معنوی، معرفی کرد. «نوآوری معنوی یکی از شرایط اساسی آشتی ملّی است و تا زمانی که این نوآوری واقعاً در یک فرهنگ و مملکت نهادینه نشود، احتمال این آشتی ملّی کمتر و کمتر خواهد بود».[1]
در این برنامه با پرداختن به این موضوع، تلاش شده است که آئین بهائی را مصداق نوآوری معنوی معرفی کند که با اصل قرار دادن آن، بسیاری از مشکلات و اختلافات بسیاری، برطرف می‌شود. در اینجا به بررسی این نکته می‌پردازیم که با توجه به این ادعاها، آیا آئین بهائی، توانایی برقراری آشتی ملّی با تعالیم و آموزه‌های خود را دارد یا خیر؟
با رجوع به سخنان و تاریخ رهبران این فرقه و مبشران این شعارهائی که پیروان بهائیت، آنان را ترویج می‌کنند درمی‌یابیم که فرقه‌ی بهائیت نه تنها توانایی برقراری آشتی ملّی را ندارد، بلکه حتی توانایی برقراری وحدت و آشتی میان پیروان اندک خود را نیز ندارد.
از جمله‌ی این شواهد تاریخی، ماجرای جانشینی حسینعلی‌بهاء، رهبر بهائیان، است. بنابر وصیت حسینعلی‌بهاء، قرار شد بعد از مرگ وی از فرزندانش، ابتدا عباس و سپس محمدعلی، زمام امور بهائیان را به دست بگیرند و از اختلاف و نزاع بر سر ریاست دوری جویند و احترام و دوستی اعضا و بستگان دیگر مراعات شود و ناسزا و افترا موقوف گردد.[2] اما این دو برادر پس از مدت کوتاهی به سختی با یکدیگر به دشمنی برخاستند، تا آن‌جا که همدیگر را تکفیر نمودند و به القابی زشت مانند ابلیس، پشه، سوسک، کرم‌خاکی، خفاش، جغد، کلاغ، روباه، گرگ، گوساله، الاغ و... یک‌دیگر را خطاب ساختند.[3]
در پایان، شایان توجه است اعتراف عباس‌افندی در عدم توانایی برقراری آشتی ملّی و بطلان مسلک بهائیت: «انصاف باید داشت از نفسی که در تربیت اولاد و عیال و آل عاجز مانده، چگونه اهل آفاق را تربیت نمائیم و آیا در این قضیه، ذره‌ای شبهه و تردید است؟ لا و الله».[4] آری؛ وقتی رهبران این فرقه نتوانستند میان یکدیگر، برادر با برادر، آشتی برقرار کنند، بدیهی است که پیروان اندک این فرقه نیز نتوانند یک دسته‌ی واحد باشند و به چند دسته، نظیر بهائیان ارتدکس و... تقسیم نشوند.

پی‌نوشت:

[1]. شبکه‌ی آئین بهائی، نام برنامه: گفتگو، موضوع برنامه: تبعیض نژادی.
[2]. حسینعلی‌بهاء، مجموعه‌ی الواح مبارکه، قاهره: مطبعه‌ی سعادت، 1338 ق، ص 403-339.
[3]. برای اطلاع بیش‌تر از این تعابیر ر.ک: شوقی‌افندی، توقیعات مبارکه، بی‌جا: مؤسسه‌ی ملّی مطبوعات امری، 125 بدیع، 1952 م، ج 1، ص 103؛ عباس‌افندی، الواح وصایا، مصر: بی‌تا، بی‌نا،  ص 801.
[4]. عباس‌افندی، الواح وصایا، مصر: بی‌تا، بی‌نا، ص 801.