پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ عبدالحمید در شب پایانی ماه رمضان، در مراسمی موسوم به ختم قرآن، در مسجد مکی زاهدان گفت: «اسلام، حفظ حرمت به تمام انسان‌ها را تعلیم داد. دین اسلام برای جامعه، خداشناسی و جهان‌بینی به ارمغان آورد و به انسان، درس اخلاق و انسانیت داد و اخلاق را چنان زیبا ساخت که مردم وقتی صحابه را دیدند، گرویده دین شدند. بنده بارها گفته‌ام که این اشتباه بزرگی است که گمان کنیم دین اسلام با زور شمشیر در دنیا گسترش یافته است. دین اسلام، با بداخلاقی و اسلحه و کتک‌ زدن، در دنیا گسترش پیدا نکرد؛ بلکه با محبت و تواضع و اخلاق نیک و احترام به انسان‌ها در دنیا منتشر شد».

وی در ادامه خاطرنشان ساخت: «بنده وقتی فقر و گرسنگی و فشار را بر مردم ایران مشاهده می‌کنم، بسیار افسوس می‌خورم و گاهی بر حال این مردم، بی‌اختیار گریه می‌کنم که چرا به این وضعیت رسیدند. ما در فرصتی کافی که در اختیار داشتیم، می‌توانستیم دیانت، اخلاق، معیشت و اعتقاد مردم را بسازیم و مردم را شیفته دین کنیم. ... در گذشته، اکثر زنان ایرانی، حجاب را رعایت می‌کردند؛ اما وقتی مشکلات به وجود آمد، مردم نسبت ‌به اصل دین بدبین شدند. اگر ما به درستی عمل می‌کردیم، مردم گرویده دین می‌شدند، اما وقتی عملکرد ما صحیح نبوده است، مردم نسبت به دین بدبین شده و همان زنان باحجاب هم، حجاب از سر برداشتند و ما مقصر هستیم. بنده خطاب به تمام مردم عزیز ایران می‌گویم که هیچ گاه نسبت به اصل دین، بدبین نشوید».[1]

عبدالحمید که قصد انتقاد از نظام اسلامی داشت، در جمع مریدان خود، با تعریف از صحابه و اخلاق اسلامی آن‌ها، گسترش اسلام را به این خصوصیت نسبت داد. وی در ادامه، وضعیت معیشتی نامناسب کشور را یادآور شد و با ادعای دین‌گریزی مردم مسلمان ایران، همه این ناهنجاری‌ها را از اثرات ناکارآمدی و مدیریت نامناسب کشور دانست و مدعی شد که زمان برای حل مشکل اقتصادی و تربیت اعتقادی، اخلاقی و دینی وجود داشت که با عملکرد بد، کار به جایی رسیده که فقر و گرسنگی و فشار اقتصادی باعث بی‌دینی متدیّنان شده است.

با اینکه منکر وضعیت نابسامان اقتصادی که هماهنگ با وضعیت اقتصادی جهانی است نمی‌شویم، اما می‌توان به صحبت عبدالحمید خدشه کرد. گسترش اسلام از اخلاق مسلمانانی که در فتوحات صدر اسلام شرکت داشتند نبود؛ بلکه آنان وجهه بدی از اسلام در تاریخ به جای گذاردند. فاتحان ایران، هدفشان از فتوحات، کشورگشايی و رسیدن به غنایم جنگی بود و سيره پيامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در تربيت اسلامی مردم شهرهای تازه فتح شده را به فراموشی سپردند و از آن غافل شدند. روش آن حضرت اين بود که پس از فتح يک سرزمين، يا پذيرش اسلام توسط یک قوم، مربيانی را به ميانشان می‌فرستاد تا با تربيت اسلامی آشنا شوند، ولی در فتح ایران، چنین اتفاقی نیفتاد. خلیفه دوم برای ترغیب مسلمانان به جنگ با ايرانيان، غنائم کسری را يادآور شد.[2] ابونصر مقدسی نقل می‌کند که عمر قبل از حمله به ايران گفت: «خدا شما را به زبان رسول خويش، گنج خسروان و قيصران را وعده داده ‌است، برخيزيد و جنگ با فارس را آغاز کنيد».[3]

عوامل مختلفی باعث شد که مردم دیگر کشورها، به اسلام معتقد شوند که غیر از معارف والای اسلام، اوضاع نابسامان ایران در زمان ساسانیان نیز به این امر کمک کرد.[4] در کنار خشونت و اعمال غیر اسلامی فاتحان مسلمان، افرادی نیز بودند که سنت پيامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله را از ياد نبرده بودند و با اخلاص و اهداف الهی پا به ميدان جنگ گذاشته بودند و تا حد توان، از خونريزی اجتناب کرده و طرف مقابل را دعوت به اسلام، صلح و آشتی می‌کردند؛ اما اين نحوه رفتار به تدريج از سپاه اسلام رنگ باخت و با انحراف مواجه شد؛ دنياپرستی و توحش عربی در قالبی جديد نمايان شد. در آن زمان مردم تازه مسلمان، توانستند که این جنایات را از اسلام جدا کنند و وقتی بر بنی‌امیه شوریدند و آنان را منقرض کردند، بار دیگر خلافت اسلامی تشکیل دادند و از اسلام رویگردان نشدند؛ از این‌رو معارف اسلامی بود که مردم ایران را به اسلام متمایل کرد، نه اخلاق صحابه! .

پی‌نوشت:
​[1]. سخنان عبدالحمید در 20 فروردین 1403.
[2]. فتوح البلدان‏، بلاذرى، ص249.
[3]. البدء و التاريخ، مطهر مقدسى، ج‏5، ص169.
[4]. «عامل مسلمان شدن مردم؛ اخلاق صحابه یا معارف اسلامی»