پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ عبدالحمید پس از اعلام نتایج صلاحیت کاندیداهای انتخابات پیشِ‌رو، با تاختن به قانون اساسی، به شدت از «نظارت استصوابی» انتقاد کرد و آن را، ایجاد مشکل برای کشور توصیف کرد و گفت: «یکی گفته بود که قانون اساسی ایران بهترین قانون دنیاست. باید توجه کنیم که چه اندازه بر این «بهترین قانون دنیا» عمل می‌شود. آیا عمل می‌کنیم یا کسانی که قدرت دارند هر جایی که دلشان بخواهد عمل نمی‌کنند؟ البته ما معتقدیم که این قانون اساسی مشکلات زیادی دارد و ملت هم به خاطر بعضی از بندهای همین قانون با مشکل مواجه شده است. ... در قانون اساسی آمده است که شورای نگهبان بر انتخابات نظارت کند، بعدها آمدند و «نظارت استصوابی» را تصویب کردند و این نظارت استصوابی یعنی همه چیز اعم از تأیید و سایر موارد در اختیار شورای نگهبان باشد. اینها قوانینی هستند که برای کشور مشکلات ایجاد کرده‌اند. وقتی کسی که دو دوره رئیس‌جمهور، چند دوره نماینده مجلس و چندین دوره رئیس شورای امنیت ملی کشور بوده است، رد صلاحیت بشود؛ دنیا در مورد ما چه فکر می‌کند؟! و یا شخصی که در وزارتخانه حساسی وزیر بوده و رد صلاحیت می‌شود! اینها مسائلی هستند که باید مورد توجه قرار بگیرند».[1]

عبدالحمید در مخالفت با نظارت استصوابی[2] شورای نگهبان، رد صلاحیت برخی افراد که در دوره‌های گذشته تأیید شده بودند را به سخره گرفته و مردود دانسته است؛ درباره این عمل صحیح که عبدالحمید آن را آبروریزی دانسته، باید سخن امام خمینی رحمةالله‌علیه را بیان کرد که «من در طول مدت نهضت و انقلاب، به واسطه سالوسی و اسلام‌نمایی بعضی افراد، ذکری از آنان کرده و تمجیدی نموده‌ام که بعد فهمیدم از دغل‌بازی آنان اغفال شده‌ام. آن تمجیدها در حالی بود که خود را به جمهوری اسلامی متعهد و وفادار می‌نمایاندند و نباید از آن مسائل سوء استفاده شود و میزان در هر کس، حال فعلی او است».[3]

این جمله تاریخی امام خمینی رحمةالله‌علیه دو معنا دارد:

یک معنا اینکه اگر کسی در گذشته خطا‌کار بوده و مسیر اشتباهی را طی کرده، اما اکنون به اشتباه خود پی برده و درصدد جبران گذشته است، نباید وی را با اعمال گذشته‌اش قضاوت کرد و میزان قضاوت کردن درباره او، وضع فعلی او است.

معنای دیگر اینکه اگر کسی گذشته درخشان و سابقه و رزومه قوی داشته، اما از آن گذشته فاصله گرفته یا در همان مسیر، خطاهایی انجام داده که خیانت به حساب می‌آید، نباید آن سوابق بدون لحاظ عملکرد در نظر گرفته شود؛ بلکه در تأیید صلاحیت جدید وی، باید ترک فعل‌ها و خیانت‌های اثبات شده وی نیز مد نظر قرار گیرد.

در خصوص هر دو معنا، موارد بسیار زیادی هم در تاریخ صدر اسلام و هم در تاریخ انقلاب اسلامی وجود دارد که نشان می‌دهد انسان‌ها در گذر زمان، تغییر کرده و دیدگاه‌ها و سبک زندگی آنها و تعلقاتشان متفاوت از گذشته می‌گردد.

در مورد افرادی که عبدالحمید بدون نام از آنها یاد کرده باید گفت ریشه تمام فریادهای عبدالحمید از سال گذشته تاکنون در عملکرد این افراد است؛ وی به جای تشکر از شورای نگهبان، وظیفه‌شناسی آنان را تقبیح می‌کند؟

همچنین باید دلیل رد صلاحیت این افراد را هم ملاحظه کرد؛ صلاحیت افراد در هر انتخابات، ملاک خاص خود را دارد. یکی از انتخابات‌های اسفندماه امسال، انتخابات مجلس خبرگان است که از جمله شرایط کاندیداها، نداشتن سوابق سوء سياسى و اجتماعى و اجتهاد در حدى كه قدرت استنباط بعض مسائل فقهى را داشته باشد و بتواند ولى‏ فقيه واجد شرايط رهبرى را تشخيص دهد بوده که برای احراز اجتهاد، باید در آزمون علمی نیز موفق شوند.

پی‌نوشت:
[1]. سخنان عبدالحمید در 6 بهمن 1402.
[2]. انواع نظارت: ۱. نظارت استطلاعی؛ به نظارتی گفته می‌شود که ناظر موظف است تنها از وضعیتی که مجریان انجام می‌دهند، اطلاع یابد. سپس بدون آنکه خود اقدام عملی کند و نحوه اجرا را تأیید یا رد کند، آنچه را مشاهده کرده به مقام دیگری گزارش دهد. این نظارت -که صرفاً جنبه آگاهی‌یابی دارد- به واقع حق همه شهروندان جامعه است و تفاوت آن با نظارت سایر شهروندان، از جهت امکان دسترسی به اطلاعات طبقه بندی شده است. ۲. نظارت استصوابی؛ به معنای صائب دانستن و درست شمردن است و به نظارتی گفته می‌شود که در آن ناظر، در موارد تصمیم‌گیری حضور دارد و باید اقدامات انجام شده را تصویب کند تا جلوی هرگونه اشتباه و یا سوء استفاده از جانب مجریان گرفته شود. بنابراین نظارت استصوابی، نظارت همراه با حق دخالت و تصمیم‌گیری است.
[3]. نکته آخر ذیل وصیت‌نامه سیاسی - الهی امام خمینی (ره)، 26 بهمن 1361.