پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ عبدالحمید به مناسبت سالگرد حادثه هواپیمای اوکراینی، اعتراض خود را این‌گونه مطرح کرد که: «این روزها مصادف است با ایام حادثه هواپیمای اوکراینی که در این حادثه، عده کثیری از هم‌وطنان عزیز ما، جان باختند. بنده به تمام کسانی که عزیزان‌شان را در این حادثه از دست داده‌اند، تسلیت می‌گویم. ... این حادثه واقعاً ضایعه بزرگ و مسأله مهمی بود و در مسائل مهم، مناسب است مسئولان دست از تمام کارهایشان بکشند و این‌گونه مسائل را به سرعت حل کنند. اگر برای این موضوع، تدبیری اندیشیده می‌شد، امروز این مشکلات پیش نمی‌آمد که بعضی از بازماندگان این حادثه ناگوار، در کشورهای اروپایی از این دادگاه به آن دادگاه می‌روند و شکایت می‌کنند؛ این به اعتبار یک کشور ضربه می‌زند. ... کاش مسئولان رده‌بالا عذرخواهی کرده و این جنایت را محکوم می‌کردند. حالا مسئولان می‌گویند «خطا» بوده است. البته خطا هم حد و مرزی دارد؛ گاهی بر اثر یک خطا، دوچرخه و موتورسیکلت زده می‌شود و یک انسان کشته می‌شود و گاهی یک هواپیما زده می‌شود که این خطای بزرگی است. از دیدگاه اسلام، کسانی که مرتکب این جنایت شده‌اند، قابل تنبیه هستند. در قوانین اسلامی، در قتل خطا، نه تنها قاتل، بلکه تمام فامیل قاتل نیز تنبیه می‌شود و باید دیه مقتول را پرداخت کند؛ چرا که فامیل نتوانسته‌ این فرد دیوانه و قاتل را کنترل کند؛ لذا اگر در بین نیروها، چنین افرادی باشند که بر اثر بی‌احتیاطی، مرتکب چنین خطای بزرگی بشوند، این جنایت است و مجازات سنگینی دارد».[1]

وی این موضوع را به حادثه مهرماه سال گذشته زاهدان ربط داد و گفت: «در همین مصلای زاهدان جنایتی رخ داد که صد نفر کشته و نزدیک به سیصد نفر معلول و نابینا و قطع نخاع و مجروح شدند. انتظار این بود که بالاترین شخص مملکت، این جنایت را محکوم می‌کرد و به این موضوع رسیدگی می‌کردند. اگر در حادثه هواپیمای اوکراینی، مجازات‌های اسلامی صورت می‌گرفتند، قلب مردم و بازماندگان تسلی می‌شد و بهتر از این بود که شکایت‌شان را به دیگر کشورها ببرند».[2]

در پاسخ به این موج‌سواری عبدالحمید در این مناسبت و یادآوری کشته‌شدگان زاهدان می‌گوییم، طبق گزارش مرکز رسانه قوه قضائیه، پس از این واقعه تلخ و درگذشت 176 نفر از سرنشینان این هواپیما، رسیدگی قضائی همه‌جانبه به این پرونده، بر اساس اصول صلاحیت سرزمینی، صلاحیت ذاتی و صلاحیت محلی و شخصی توسط سازمان قضائی نیروهای مسلح ایران آغاز شد که یکی از مهم‌ترین، حساس‌ترین و پیچیده‌ترین‌ فرآیندهای قضایی چند سال اخیر کشور بود. 

ابتدا با صدور قرار جلب دادرسی برای ۱۰ نفر و بعد از تشکیل ۲ جلسه دادگاه، اولیای دم و وکلا به برخی محتویات پرونده و کیفرخواست صادر شده، ایراداتی مطرح کردند که به گروه کارشناسان جدید ارجاع شد. در نهایت پس از برگزاری ۲۰ جلسه دادگاه (هر جلسه حدود ۵ ساعت)، به علت این تصور که ویژگی‌های هدف، شبیه به موشک کروز بوده، قتل عدم به حساب نیامده و به علل دیگر مثل خلاف دستور پست فرماندهی، بدون اخذ مجوز، اقدام به شلیک دو موشک به سمت هواپیمای اوکراینی شده، این ۱۰ نفر، به 1.5 تا 13 سال حبس تعزیری محکوم شدند. به ازای هر جان‌باخته نیز ۱۵۰ هزار دلار، به عنوان پرداخت‌های دل‌جویانه، فارغ از رسیدگی‌های قضایی در نظر گرفته شده است که به خانواده این افراد تعلق می‌گیرد.[3]

لذا این مسئله مهم، با دقت بررسی شده و در هر شکایتی، دو طرف وجود دارد؛ به جهت مشخص شدن این قضیه، رفتار خلیفه اول نسبت به خالد بن ولید را پس از بازگشت از قتل مالک بن نویره و زنا با همسر وی را گوشزد می‌کنیم. عبدالحمید به تاریخ مراجعه کند و کار خالد را که سهواً نبود را ملاحظه کرده و قضاوت ابوبکر در این جنایت را ببیند؛[4] خالد، مردان قبیله بنی‌یربوع را اسیر کرد. ابوقتاده نزد وی گواهی داد که آنها اذان گفته و نماز خوانده‌اند؛ اما او مالک بن نُوَیره (نماینده پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله جهت اخذ صدقات در قبیله خویش) را به بهانه عدم بیعت با ابوبکر گردن زد و بلافاصله زنش را به تصرف درآورد. ابوقتاده و ابن‌عمر اعتراض کردند، ولی اعتنایی نکرد. عمر به وی گفت: مسلمانی را می‌کشی و با همسرش هم‌بستر می‌شوی و خود را قهرمان اسلام می‌دانی؟! به خدا قسم سنگسارت می‌کنم. خالد نزد خلیفه رفت و داستان را به گونه‌ای به وی گزارش کرد که او را راضی کرد. ... در پایان اسیران آزاد شدند (یعنی به ناحق اسیر شده بودند) و دیه مالک را از بیت‌المال پرداخت (یعنی به ناحق کشته شده بود) و خالد هیچ گونه تنبیهی نشد. جنایت خالد بسیار فجیع‌تر از اتفاق هواپیمای اوکراینی است.

پی‌نوشت:
[1]. سخنان عبدالحمید در 22 دی‌ماه 1402.
[2]. همان.
[3]. خبرگزاری فارس، «صدور رای پرونده هواپیمای اوکراینی+جزئیات/ متهم ردیف اول به 13 سال حبس محکوم شد»، ۲۷ فروردین ۱۴۰۲.
[4]. «پرداخت دیه قتل خطایی از بیت المال توسط ابوبکر»
«برخورد شدید خلفا با مخالفین»