پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از دلایلی که طرفداران قمه‌زنی برای توجیه انجام این عمل به آن استناد می‌کنند، این است که قمه‌زنی از مصادیق جزع و عزاداری است و عزاداری امام حسین علیه‌السلام از شعائر است و تعظیم شعائر جایز، بلکه مستحب است.

پاسخ:
آنچه مشخص است اینکه نمی‌توان از روی میل شخصی هر کاری را مصداق عزاداری دانست. برای تعیین مصداق عزاداری باید به شرع، عقل یا عرف مراجعه کرد. امام خمینی رحمةالله‌علیه در این باره می‌فرماید: «باید در خصوص عزاداری و مجالسی که به نام امام حسین علیه‌السلام بر پا می‌شود، سخنی بگویم، ما و هیچیک از دین‌داران نمی‌گوییم که با این مراسم (عزاداری امام حسین علیه‌السلام)، هر کسی هر کاری می‌کند خوب است، چه‌بسا علمای بزرگ، بسیاری از این کارها را ناروا دانسته و از آن جلوگیری کرده‌اند».[1]

علاوه بر این سخن، روایتی در مورد مراتب عزاداری ذکر شده است که امام باقر علیه‌السلام درباره (جزع) فرمودند: «شدیدترین مرتبه جزع، عبارت است از فریاد همراه وای گفتن، زدن به‌صورت و سینه و چیدن مو از جلوی سر و برپا کردن نوحه‌گری؛ به طور حتم، صبر را رها کرده و در غیر صبر قرار گرفته است».[2]

بنابراین باید دانست که هر فعل و شیء، دارای تعریف و محدوده مشخصی است که این تعریف یا از ناحیه شرع مقدس معین شده و یا عقل و عرف برای آن محدوده معین می‌کند؛ در اینجا نیز باید محدوده عزاداری را شرع یا عقل معین کند.

در مورد قمه‌زنی باید گفت که هیچ دلیل شرعی وجود ندارد که بتوان قمه‌زنی یا اعمال شبیه به آن را به منزله عزاداری و جزع برشمرد، اما متأسفانه بعضی از طرفداران قمه‌زنی برای اینکه کار خود را توجیه کنند و وجهه شرعی به آن بدهند، دست به تحریفاتی در متون روایات نیز زده‌اند؛ مثلاً روایت «چیزی در زدن بر صورت به جز استغفار و توبه نیست، ... و برای مثل حسین علیه‌السلام لطمه به‌صورت زده شده و گریبان چاک زده شده است».[3]

این روایت که از امام صادق علیه‌السلام بیان شده است، در بیان این معنا است که برای لطمه‌زدن به‌صورت، کفاره‌ای لازم نیست و چون این عمل توسط زنان هاشمی و برای سرورانی همچون امام حسین علیه‌السلام انجام شده، فقط توبه و استغفار برای آن کافی است، اما طرفداران قمه‌ زنی برای اینکه بتوانند اعمال افراط‌‌گرایانه خود را توجیه کنند، این روایات را بدین نحو بیان کرده‌اند: «و علی مثله فلتلطم الخدود و لتشق الجیوب» یعنی «و بر مثل حسین علیه‌السلام باید به‌صورت زد و گریبان چاک داد.» طرفداران قمه‌زنی با تحریف و دست‌ بردن در الفاظ این روایت، فعل‌های روایت را به‌صورت امر بیان کرده‌اند.

پس همه این اعمال، اعمّ از قمه‌زنی، لطم، چنگ‌زدن به‌صورت، کوبیدن سر به درودیوار و امثال آن، اعمال خلاف شرع مقدس اسلام هستند و حتی برخی از این اعمال موجب کفاره نیز می‌شوند.

پی‌نوشت:
[1]. خمینی، سید روح‌الله، کشف‌الاسرار، ص173.
[2]. محمد بن حسن حر عاملی، وسائل‌الشیعه، ج3، ص271، «بَابُ کَرَاهَهِ الصُّرَاخِ بِالْوَیْلِ وَ الْعَوِیلِ وَ الدُّعَاءِ بِالذُّلِّ وَ الثُّکْلِ وَ الْحُزْنِ وَ لَطْمِ الْوَجْهِ وَ الصَّدْرِ وَ جَزِّ الشَّعْرِ وَ إِقَامَهِ النِّیَاحَهِ».
[3]. همان، ج15، ص583. «... لا شیء فی اللطم علی الخدود سوی الاستغفار و التوبه... و علی مثله تلطم الخدود و تشق الجیوب».