پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ قرآنیون پیروان مکتبی اسلامی است که در اعتقادات آنان قرآن، به عنوان اصلی ترین کتاب یا حتی تنها دلیل و منبع عقاید و اعمال دینی مورد قبول است. قرآنیون نامی است که در اصل، مخالفان آنان بر این جریان گذاشتند، اما آنان ایرادی نمی‌بینند که به این نام خوانده شوند؛ بلکه آن را شرافتی برای خود می‌دانند و بر خود، اهل قرآن اطلاق می‌کنند.

یکی از شخصیت های بزرگ این جریان افراطی، دکتر احمد صبحی منصور از پژوهشگران معاصر مصر است که او را به عنوان رهبر معنوی قرآنیان در آن کشور دانسته‌اند. وی سعی دارد تا با استناد به قرآن، کتاب خدا را تنها منبع تشریع معرفی کند و عدم حجیت سنت را اثبات کند.

او با استناد به آیاتی که در ظاهر، کلام خدا و قرآن را برای بشر کافی وآن را بیانگر همه چیزمی دانند، کلام پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را نسبت به شریعت، بی‌طرف و آن را فاقد حجیت می‌داند. او همچنین با ادعای شفاهی بودن حدیث، حجیت سنت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را زیر سؤال می‌برد. وی در استناد به آیات قرآن، هیچ گونه توجهی به سیاق آیات ندارد و آیاتی که وظیفه پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را تبیین قرآن  و آن حضرت را الگویی نیکو معرفی می‌کنند، نادیده می گیرد و می کوشد تا برخی از این آیات را توجیه کند.

احمد صبحی منصور در یکی از کتب خود می نویسد: «تنها وظیفه پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) ابلاغ وحی قرآنی است و غیر از آن، وحی وجود ندارد و در مواردی که سخن پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) غیر از قرآن باشد، حجیتی ندارد؛ زیرا او بشری همچون سایر انسان‌هاست و امکان صواب و خطا در کلام او می‌رود.»(1)

در نقد این مطالب باید گفت:
اصلی‌ترین دلیل اعتبار سنت و کلام نبوی برای مسلمانان، پذیرش رسالت ایشان است. زیرا مهمترین سخن و ادعای پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) ادعای پیامبری از جانب باری تعالی و نزول فرشته وحی بر ایشان است.
پذیرش این جایگاه و منصب از جانب مسلمانان، مستلزم آن است که سخنان دیگر ایشان نیز معتبر شمرده شود؛ حتی می‌توان گفت که پذیرش پیامبری رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و نپذیرفتن سخنان و افعال دیگر او، همچون اجتماع نقیضین خواهد بود که به لحاظ عقلی، محال است.

آموزه های قرآنی فراوانی در حجیت و اعتبار سخن پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و لزوم پیروی از ایشان وجود دارد و امر و توصیه به اطاعت از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و برابری اطاعت از خدا و پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و پرهیز از پیروی نکردن از ایشان، مورد تأکید قرآن است که این خود مستحکم ترین دلیل بر حجیت قول پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) است.
ازجمله آیات قرآن کریم که دلالت بر این مطلب دارد، این آیات است که خداوند فرموده است: «یأَیهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الْأَمْرِ مِنکمْ (نساء/59) ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! خدا را اطاعت کنید و پیامبر و اولیاء امر خود را (نیز) اطاعت کنید.» «وَأَطِیعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ لَعَلَّکمْ تُرْحَمُون (آل‌عمران/132) از خدا و پیامبر فرمان بَرید، باشد که مشمول رحمت قرار گیرید.»

پی‌نوشت:
1. صبحی منصور، احمد، القرآن و کفی مصدراً للتشريع الاسلامی، بيروت، مؤسسةالانتشار العربی، ص77.