پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ قرآنيون فرقه ای انحرافی از مسلمانان‌ بوده که به اصالت و کفايت قرآن به‌عنوان يگانه منبع تشريع احکام اعتقاد دارند و حجيت حديث را انکار می‌کنند؛ این فرقه منکر نظريه دوگانگی وحی هستند (کتاب - سنت) و تنها قرآن را وحی الهی می‌دانند. به نظر آنان اقوال و افعال پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) ويژگی وحيانی ندارند و به بُعد بشری پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) باز می‌گردند. بنابراين آنچه سنت خوانده می‌شود برای مسلمانان الزام‌آور نيست.(1)

به صورت کلی می توان گفت که مدعای اصلی قرآنیون اين است که قرآن، تنها وحی نازل شده از جانب خدا و يگانه حجت شرعی اسلام است؛ یکی از دلایل ادعای قرآن بسندگی و انکار حجیت سنت نزد این جریان این است که:
نخستين شرط و مقوّم وحيانی ‌بودن، آن است که وحی از جانب خداست و فردی که وحی بر او نازل شده، نبايد دخالتی در آن داشته باشد و سنت، اين شرط را ندارد؛ زیرا احاديث، شامل سخنان پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) است؛ در حالی که قرآن کلام خدا است و ثانياً در فرآيند نقلِ احاديث، نقل به معنا صورت گرفته است، نه نقل به لفظ و در نتيجه حتی نمی‌توان اطمينان کرد که واقعاً سخنان پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) حفظ شده باشند.
عبدالله چکرالوی یکی از بزرگان جریان قرآنیون می‌گوید: «قرآن تنها وحيی است که خداوند بر پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نازل کرده است و همه ضروريات اسلام به‌ تنهايی از قرآن قابل استخراج است و نيازی به حديث نيست.»(2)

در پاسخ به این دلیل قرآنیون می توان گفت:
از نگاه قرآن کریم، آیات متعددی دال بر وجود وحی دیگر غیر از وحی قرآنی دارد و از نظر حجیت، مثل وحی قرآنی است؛ از جمله: «وَالنَّجْمِ إِذَا هَوَى * مَا ضَلَّ صَاحِبُکُمْ وَمَا غَوَى * وَمَا یَنطِقُ عَنِ الْهَوَى * إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْیٌ یُوحَى (نجم/4ـ1) سوگند به ستاره هنگامی که (برای غروب کردن در کرانه افق) افتد * که هرگز دوست شما از راه راست منحرف نشده، و (در ایمان و اعتقادش از راه راست) خطا نرفته * و از روی هوا و هوس سخن نمی‌گوید * گفتار او چیزی جز وحی که به او نازل می‌شود، نیست.»

مقتضای این آیات آن است که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بر اساس اراده خدا و نیز تعلیم، ارشاد و وحی او سخن می‌گوید.ذبه تعبیر آیت الله جوادی آملی، «این آیه دلالت دارد که نطق و گفتار پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) عین وحی و کلام خدا است که از زبان حضرت جاری می‌ شود، چنانکه فرموده است: «وَمَا رَمَیْتَ إِذْ رَمَیْتَ وَلَکِنَّ اللّهَ رَمَى (أنفال/17) و شما آنان را نكشتيد، بلكه خدا آنان را كُشت و چون (ريگ به سوى آنان‌) افكندى، تو نيفكندى، بلكه خدا افكند.» بر این اساس، گویا آیه می‌خواهد بگوید: «وَمَا تَکَلَّمتَ وَلَکِنَّ اللهَ تَکَلَّم.»(3)
در نتیجه حجیت سنت عملی و قولی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) به صورت مطلق اثبات می‌شود؛ زیرا در آیه از مطلق نطق پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نفی هوا (چه هوای نفس و چه هوا در رأی) شده است.(4)

این ادعای قرآنیون از نگاه روایات و اجماع علمای فریقین نیز مردود است؛ از جمله آنکه حضرت علی (علیه‌السلام) فرموده است: «خدای سبحان پیامبرش را از آغاز طفولیت با فرشته‌ای بزرگ از فرشتگانش همراه ساخت تا شب و روز، راه سلوک سجایا و خوی‌های نیک را به او بنمایاند.»(5)

پی‌نوشت:
1. خادم حسين الهی‌بخش، القرآنيون و شبهاتهم حول السنه، ص213-214.
2. خادم حسين الهی‌بخش، همان، ص210 - 211.
3. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی قرآن کریم، قم، مرکز نشر اسراء، ص64.
4. طباطبائی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج19، ص21.
5.  نهج البلاغه، خطبه 192.