فرقه نعمت اللهی گنابادی كه گسترده ترین شبكه صوفی در ایران به شمار می رود, همانگونه كه از نام آن معلوم است, نسبت طریقتی خود را به نعمت الله ولی می رساند و ادعا دارد كه نعمت الله ولی از بزرگان عرفای شیعه به حساب می آید, ما دراین نوشته بحثی هر چند اندك در مورد مذهب و مسلك نعمت الله تقدیم می داریم

الف: دیدگاه نعمت الله در مورد ابوبكر و عمر و عثمان
-دوستی چیست؟ پس از شرح عارفانه  از قول رسول خدا صلی الله علیه و آله درباره ابوبكر به مناسبت چنین روایت شده: قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): لوكنت متخذا خلیلاً لاتخذت ابابكر خلیلاً (اگر دوستی برای خود انتخاب می كردم حتماً ابوبكر بود)1 بعد این شعر را سروده:
او حبیب الله و خلیل خداست منصب و جاهش از همه اعلاست
و باز حمید فرزام می گوید: در رساله فضائل صحابه كه در دو نسخه خطی متعلق به كتابخانه های ملك و ملی جزو رسائل شاه ولی آمده این احادیث درباره خلفای اربعه از حضرت رسول صلی الله علیه و آله نقل گردیده است ((لوكنت متخذا خلیلاً لاتخذت ابابكر خلیلاً و لكنه اخی و صاحبی و قدا تخذالله صاحبكم و صاحبی خلیلاً))- اگر دوستی برای خود انتخاب می كردم ابوبكر بود و لكن او برادر من و همراه من است و خدا همراه شما و همراه من ابوبكر را دوست خود قرار داده است.
شاه نعمت الله ولی در این روایت جعلی, ابوبكر را برادر پیامبر نامیده است و علی علیه السلام كه برادر پیامبر اكرم به حساب می آید را كنار گذارده است 2
و نیز در همان رساله فضائل صحابه در مورد عمر می گوید: كه پیامبر فرمود: لوكان بعدی نبی لكان عمر الخطاب ((اگر بعد از من پیامبری بود همانا عمر می بود))3

و در مورد عثمان می گوید: پیامبر فرمودند: لكل نبی رفیق و رفیقی فی الجنه عثمان
هر پیامبری رفیقی دارد و دوست من در بهشت عثمان است.4
 
ب: دیدگاه نعمت الله در مورد شیعه و سنی و خلافت بعد از پیامبر
با نگاهی كوتاه گذرا در می یابیم كه نعمت الله مذهب شیعه را منحرف دانسته و از مذهب اهل تسنن به عنوان یگانه راه نورانی یاد می كند.
دكتر فرزام می نویسد: در رساله تحقیق الاسلام كه مانند رساله پیشین (فضائل صحابه) تنها در نسخه خطی ملك جزو رسائل شاه ولی به شمار آمده و بر اثر تعصبات مذهبی از مجموعه های خطی كه در عهد صفوی و ادوار بعد در ایران كتابت یافته, حذف گردیده است و طبعاً در نسخ چاپی نیز یافت نمی شود در باب حقانیت مذهب تسنن و رجحان آن بر سایر مذاهب و ادیان و نیز امامت خلفای اربعه صریحاً چنین سطور است:
... نزد ارباب بصائر مقرر است كه اقرب طرق و انور سبل, طریق اهل سنت و جماعت است.
این است طریق آشنائی ره رو تو اگر رفیق مائی
و باید كه از مذاهب باطله كه اهل حق بر ابطال آن متفق اند احتراز نمائی... قدری به قدر, معتزله معزوله رویت حق را در آخرت انكار كنند و قرآن را مخلوق خواندند و قرآن كلام قدیم اوست و غیر مخلوق.... و عشره مبشره رضی الله عنهم اهل بهشتند و امام حق بعد رسول امیر المومنین ابابكر است و امامت او ثابت است به اجماع امت و بعد از او امیرالمومنین عمر رضی الله عنه و بعد از او امیرالمومنین عثمان رضی الله عنه و بعد از او امیرالمومنین و امام المتقین علی كرم الله وجهه....
ابوبكر افضل اصحاب فرمود ولی ختم امامت بر علی بود 5
 
چند نكته از این بیان نعمت الله قابل تامل است:
1-مذهب سنی را نزدیكترین و نورانی ترین راه به خدا می داند.
2-دیگر مذاهب را باطل می شمارد- از جمله مذهب شیعیان
3-قرآن را مخلوق نمی داند بلكه آن را قدیم دانسته كه در مذهب اهل بیت پیامبر این نظر هیچ جایگاهی ندارد.
4-عشره مبشره را اهل بهشت خوانده است كه دشمنی آنها با امیر المومنین علی علیه السلام شهره آفاق است.
5-خلافت را بعد از پیامبر تا به ابوبكر و عمر و عثمان چسبانیده و مانند دیگران حق حضرت علی علیه السلام را غصب كرده است.
عشره مبشره چه كسانی اند؟
1-ابوبكر 2-عمر 3-عثمان 4-علی علیه السلام 5-طلحه 6-زبیر 7-عبدالرحمن بن عوف
8-سعدبن ابی وقاص 9-سعیدبن زید 10-ابوعبیده جراح كه اهل تسنن معتقدند پیامبر به این ده نفر وعده بهشت فرموده است.
در دیوان شاه نعمت الله ولی آمده:
ره سنی گزین كه مذهب ماست ورنه گمگشته ای و در خللی
رافضی كیست دشمن بوبكر خارجی كیست دشمنان علی
هر كه او چهار دارد دوست امت پاك, مذهب است و ولی
دوستدار صحابه ام به تمام یار سنی و خصم معتزلی6
و در جائی سروده:
رافضی نیستم ولی هستم مومن پاك و خصم معتزلی 7
حمید فرزام در مورد این بیت می گوید: در كهن ترین نسخه خطی دیوان نعمت الله متعلق به كتابخانه آستان قدس رضوی شماره 4679 موجود است. 8
در جائی دیگر شاه نعمت الله ولی چنین می سراید:
چهار یار رسولند دوستان خدا به دوستی یكی, دوست دارشان هر چهار 9
و به همین هم قانع نشده و پا را فراتر از مرزها گذارده و این جملات را ابداع كرده است:
((علی محیی السنه و الجماعه)) می باشد (((یعنی حضرت علی علیه السلام خودش زنده كننده مذهب ابوبكر و عمر است)) 10
 
دكتر حمید فرزام می گوید: باز در نسخه خطی شمس العرفا رساله ای است به عنوان تحقیق مراتب الالهیه كه در ضمن آن از خلفای اربعه و ائمه اهل سنت صریحاً به اقدام یاد كرده:
((از نبی بر چهار ركن نبوت كه ابوبكر و عمر و عثمان و امیرالمومین علی است ابوبكر صورت قلب است و عمر صورت عقل و عثمان صورت روح و علی صورت نفس و از ایشان بر چهار امام كه چهار ركنند از اركان الهی و آن مالك است و احمد و ابوحنیفه و شافعی....))11
در این عبارات مذهب و مكتب شاه نعمت الله ولی به طور كامل محسوس می باشد كه حتی در فقه نیز فقهاء اربعه اهل تسنن را بر امام صادق علیه السلام كه فقیه مذهب جعفری است مقدم می دارد همانگونه كه در امر خلافت ابوبكر و عمر و عثمان را بر علی علیه السلام مقدم كرده است.
آیا با این گفتار كه از نعمت الله ولی بر جای مانده می توان او را شیعه و عارف و اصل دانست كه امر خرقه پوشی را هم از امام معصوم علیه السلام به ارث برده باشد
آیا فرقه نعمت الله گنابادی ریشه خود را شیعه می داند یا سنی.
پس ای كاش فرقه گنابادی ها, نام دیگری برای خود انتخاب كنند و از نعمت الل كناره گیری نمایند تا حداقل در مذهب آنها و ریشه مذهبی شان تردید و تشكیكی نشود.
............................

منابع
1-كتاب نقد احوال و آثار نعمت الله ولی ص 593
2-رساله فضائل صحابه نسخه خطی شماره 4662-سال 1109 هـ.ق- نقد احوال و آثار نعمت الله ص 594
3-نقد آثار و احوال نبی الله ولی ص 595
4-نقد آثار و احوال نعمت الله ص 595- فضائل صحابه ص86-87
5-نقد احوال و آثار نعمت الله ولی- رساله تحقیق الاسلام- متعلق به كتابخانه ملك شماره4262
6-دیوان نعمت الله با مقدمه محمود عباسی ص 262
7-دیوان نعمت الله ص 549
8-نقد احوال و آثار نعمت الله ص 592
9-نقد احوال و آثار نعمت الله ص 592
10-رسائل شاه نعمت الله ج 1-انتشارات خانقاه شماره 72 – 1355 هـ.ش- ص 175-173- نقد احوال و آثار نعمت الله ص593
11-نقد احوال و اثار نعمت الله ص 594