هُوَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ وَ الظَّاهِرُ وَ الْباطِنُ وَ هُوَ بِکُلِّ شَیْ‏ءٍ عَلِیمٌ» نمی دانم به خوش باور بودن ، یا ساده لوح بودن و یا منحرف بودن و ... این جماعت غافل بخندم و یا گریه کنم . خداوند متعال به انسانها عقل داده است یعنی فرق انسانها با دیگر موجودات مثل حیوانات در درک و فهم و بطور کلی در عقلشان است . انسان نباید هر چیزی را بدون بررسی و تفکر و تعقل بپذیرد حتمآ می بایست از عقل خدا دادی بهره ی کافی و وافی را برد و آن را بکار گرفت و از آن استفاده کرد ؛ که آیا این طرز تفکر در کجایی قرآن کریم و یا سیره و روش پیامبران و یا امامان معصوم (ع) آمده است . کتاب « سرانجام » را معلوم نیست چه کسی آن را نوشته و در چه تاریخی نگارش یافته و متن سراپا خرافی آن ، گفتار چه کسی است ، ( البته منتسب می کنند به حضرت عظمی سلطان ضحاک و یا عده ای اهل حق ها آن را به روز ازل ارجاع می دهند که سندیت ندارد و درک آن را به عموم غیر ممکن می دانند این هم یک نمونه خرافات است البته رهبرانشان این چنین تفکر را به خورد این جماعت می دهند ) که این شخص سلطان ضحاک هم بنا به گفته و نوشته خود اهل حقها بر سر ماترک ( ارث ) پدر با برادران جنگ و جدال می کند و سلطان صحاک را از ماترک پدر محروم می کنند و وی هم اقدام به فرقه سازی ( اهل حق / یارسان ) می نماید . این جماعت ساده لوح و خوش باور بدون تفکر و تعقل گوش بفرمان باصطلاح سادات جعلی سلطان صحاک ، پیران و دلیلان خود هستند و اگر هم ، آنان ( باصطلاح رهبرانشان ) از سواد خواندن و نوشتن محروم باشند آن را بدون بررسی و مطالعه و... می پذیرند ، یعنی آنان هرچه به مریدانشان دستور دهند مریدان آن دستورات را انجام می دهند . در زیر آیات قرآن کریم که انسانها را به تعقل دعوت می کند ذکر می گردد . توبیخ مستقیم انسان‌هایی که تعقل نمی‌کنند: در بسیاری از آیات قرآن، خداوند انسان‌ها را به علت تعقل نکردن مؤاخذه کرده و با عباراتی؛ مانند: «أَ فَلا تَعْقِلُون»، «أَ فَلا تَتَفَکَّرُون» و «أَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآن»، آنها را دعوت به تفکر و تعقل در مباحث مختلف می‌کند. «آیا نمى‏‌اندیشید؟» و «آیا در قرآن تدبر نمی‌کنید؟» که این عبارات و مشابه آن بیش از ۲۰ مرتبه در قرآن به کار رفته است. توبیخ تقلید کور کورانه: در بسیاری از آیات قرآن، کفار برای توجیه بت‌پرستی خود، تعقل و تفکر را رها کرده و تقلید کورکورانه از پدران خود را دست‌آویز رفتار غلط خویش قرار داده‌اند. خداوند آنها را برای بهره نبردن از قدرت عقل به شدت مورد توبیخ قرار داده و در مباحث اعتقادی آنها را دعوت به تفکر و اندیشه می‌کند؛ مانند: «و هنگامى که به آنها گفته شود: از آنچه خدا نازل کرده است، پیروى کنید! مى‏‌گویند: نه، ما از آنچه پدران خود را بر آن یافتیم، پیروى مى‌‏نماییم. آیا اگر پدران آنها، چیزى نمى‌‏فهمیدند و هدایت نیافتند(باز از آنها پیروى خواهند کرد)؟».[ بقره، ۱۷۰؛ و مانند آیات (مائده، ۱۰۴)؛ (انبیاء، ۵۴ و ۵۳)؛ (شعراء، ۷۴) ؛(زخرف، ۲۳).] چنانچه اهل کتاب را به علت عقائد باطل و تقلید کورکورانه آنها سرزنش می‌کند: «بگو: اى اهل کتاب! در دین خود، غلوّ (و زیاده روى) نکنید! و غیر از حق نگویید! و از هوس‌هاى جمعیّتى که پیشتر گمراه شدند و دیگران را گمراه کردند و از راه راست منحرف گشتند، پیروى ننمایید!»( مایده ۷۷ )