پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ از جمله مواردي که صوفيه از شريعت پا را فرا تر نهاده و با وجود تاکيدات بزرگان و علماء شيعه در طول تاريخ در مورد موسيقي و حد و حدود آن، اما صوفيه وقعي به اين تاکيدات ننهاده و کار خود را ادامه داده و در مواردي به مخالفت با فتاواي اين بزرگان تمام قد ايستاده اند و مواضعي محکم گرفته اند، هر چند در برهه اي از زمان به خاطر قدرت اجتماعي علماء شيعه نتوانسته اند به مخالفت رو در رو با ايشان بپردازند اما تا آنجا که توانسته اند به مخالفت علمي و پنهاني پرداخته اند.
با رجوع به رساله هاي عمليه علماء برجسته متوجه مي شويم که براي موسيقي حد و حدودي است. که در نهايت به اين نقطه مي رسيم که موسيقي اگر به حد غنا برسد حرام است.
اما يکي از مسائلي که در اکثر فرقه هاي صوفيه (با روشها و گونه هاي مختلف) وجود دارد، "سماع" است. مقصود آنان از سماع، همان موسيقي است که معمولا ضمن اشعار با محتواي عرفاني اجرا مي نمايند و در روايات، از غنا و موسيقي و حتي سماع به شدت نهي شده است و فقهاي بزرگ با استناد به اين روايات گفته اند صحت مضمون شعر، هرگز باعث حلال شدن آهنگ و موسيقي نگرديده و بلکه حرمت آن را مضاعف مي گرداند. مثلا کسي که با خواندن قرآن مجيد، غنا انجام دهد، گناه او بسيار بزرگتر است از کسي که غنا را در غير قرآن انجام مي دهد.
صوفيان کتابهاي زيادي درباره سماع نوشته اند و نه تنها آن را حلال دانسته اند، بلکه برخي از آنان گفته اند اگر کسي موسيقي را حرام بداند کافر است.[1]
و چون صوفيان در باب سماع، التزام عملي به شرع ندارند، عده زيادي از مجتهدان و علماي شيعه رساله هاي متعدد در بازه سماع صوفيان و حرمت آن به نگارش در آورده اند.[2]

و در پایان نظر خواننده گرامی را به استفتائاتی که توسط یکی از دوستان در مورد سماع و صوفی گری انجام گرفت جلب می شود تا نظرات مراجع عظام تقلید را هم جویا شده باشیم.[3] 

استفتاء از مراجع درباره حکم سماع
سوال : اخیرا یکی از اساتید دانشگاه برای موجه جلوه دادن سماع(رقص صوفیانه) با استناد به سخنان برخی از صوفیان و استشهاد به آیه شریفه (و تری الجبال تحسبها جامده و هی تمرّ مرّ السحاب) گفته که همه کوهها و ابرها و عالم در رقص و سماع اند. وی همچنین با بیان اینکه سماع حرکاتی موزون، ناشی از رقص و تلاطم روح است، سماع را تایید کرده و به دفاع از آن پرداخته است. با توجه به رواج روز افزون تصوف و عرفانهای کاذب خواهشمندیم بفرمایید آیا از لحاظ اسلام سماع حکم رقص را دارد؟ و حکم آن چگونه است؟
 پاسخ مراجع معظم (دام ظلهم) :
 مقام معظم رهبری:
ترویج عقاید باطل صوفیه حرام است. تقرب به خدای متعال با عبادت های جعلی حاصل نمی‌شود و باید از روش اهلبیت (علیهم السلام) پیروی کرد.
 شماره استفتاء : ۲۲۲۷۷۵
 
 آیت الله العظمی سیستانی:
موسیقی لهوی حرام است و همینطور غنا که سخن باطل با کیفیت لهوی است حرام می باشد و اگر سخن باطل نباشد نیز اشکال دارد, و این روشها بر خلاف طریقه ی صحیحه اتباع اهل بیت (علیهم السلام) است.
 
 آیت الله صافی العظمی گلپایگانی:
به هیچ وجه مستند شرعی ندارد باید بدانید افرادی که به اصطلاح عرفا نامیده می شوند اکثریت دارای انحرافات فکری و عقیدتی و روشهای خرافی می باشند و گفتارها و سخنانی دارند که با نصوص قرآن مجید و احادیث شریفه مخالفت دارد. افرادی از این فبیل طریقه متشرعه و ملتزمین به احکام و آداب شریعت را نداشته اند و اگر هم برخی آنها را از عقاید فاسده تبرئه نمایند برای شخص مسلمان آراء و عقایدشان حجت نیست و قدر مسلم این است که این افراد و آرائشان در طول چهارده قرن در محیط مذهب و تشیع هیچگاه مرجع و ملجا نبوده است و در همه ادوار واعصار رهبران عقیدتی شیعه، افرادی مثل ابن بابویه پدر صدوق و خودصدوق و شیخ مفیدها و شیخ طوسی ها و علامه حلی ها و مجلسی ها و صدها و هزارها علما از این قبیل بوده اند که در ارائه مرزهای بین کفر و اسلام و همواره کلامشان قطعی و قاطع بوده است. اکنون هم راه و صراط مستقیم همان راه آنها است. مع ذلک برای مزید شناسایی به حال این افراد می توانید به کتابهایی مثل: خیراتیه و فضائح الصوفیه و نقدی بر مثنوی و حدیقة الشیعه و عرفان و تصوف و جستجو در عرفان اسلامی رجوع نمایید.
 شماره اتوماتیک استفتاء :  ۹۰۳۲۷
 
آیت الله العظمی مکارم شیرازی:
در اسلام چیزی به نام سماع نداشته و نداریم و این مطلب ساخته دست برخی از فرقه های منحرف صوفیه است. آن آیات نیز هرگز دلالت بر جواز رقص سماع نمی کند و استدلال و استناد به آن آیات برای جواز این رقص غلط اندر غلط است. جهت اطلاع از عقاید انحرافی صوفیه می توانید به کتاب ما «جلوه حق»رجوع کنید.
 
 آیت الله مظاهری:
حرام است و شرکت در این گونه جلسات نیز جایز نیست.
 
 آیت الله نوری همدانی:
اینگونه برداشتها از قرآن که منشأ آن هوی و هوس می‌باشد و هیچگونه مستند عقلائی ندارد و تفسیر به رأی است حرام است.
  شماره استفتاء : ۲۵۶۲
 
 آیت الله سید محمد صادق روحانی:
اولا حکم رقص را دارد ثانیا حکم تفسیر قرآن به رای نیز دارد ثالثا جزای رجاء تصوف و عرفان کاذب را دارد.
  شماره استفتاء : ۵۹۶۵۷
 
 آیت الله محمد عزّالدین حسینی زنجانی:
فرق صوفیه و اعمال آنها از نظر فقه شیعه مورد تایید نبوده و سماع نیز جایز نیست.
  
 آیت الله سید محمد شاهرودی:
سماع و حرکاتی که معروف به رقص سماع است نیز جائز نیست.
 
  آیت الله موسوی اردبیلی:
استناد اینگونه اعمال به آیات قرآن بی اساس و فاقد اعتبار است و انجام آنها شرعیتی ندارد.
   شماره استفتاء : ۰۰۰۶۰۶۸
   

منابع:
1-به رساله "بوارق الماع" رجوع شود.
2-در اين باره به رساله "سلوه الشيعه" چاپ شده در مجموعه "ميراث اسلامي ايران" دفتر دوم ص 337 و نيز به "ميراث فقهي" شماره اول رجوع شود.
3-پایگاه پژوهش درباره ابن عربی، عرفان و تصوف

برای مطالعه بیشتر رجوع شود به کتاب "در خانقاه بیدخت چه می گذرد؟" اثر ناشر الاسلام گنابادی