پس از ابوهاشم كوفي نخستين كسي كه مسلك تصوف را بنا نهاد طبقة نخست نمايندگان تصوف یعنی همان سران صوفيه به شمار مي روند كه در اواخر قرن دوم و اوائل قرن سوم مي زيستند كه طرز تفكر آنان زير بناي اعتقادي تصوف اسلامي را ريخته است. همان طور كه منابع صوفيه نشان مي دهد، صوفيان اوليه نه تنها شيعه نبوده اند، بلكه در مقابل ائمه اطهار (ع) ايستاده بوده اند و طريق اعتقادي و فقهي مخالفين ائمه را دنبال كرده اند[1].

چنانكه از خواجه عبدالله انصاري صوفي معروف نقل شده است، او از 1200 صوفي كه مي شناخته، صوفي صاحب كرامت علوي فقط دو تن بوده اند: ابراهيم و حمزه علوي[2]. و بر سبيل استنكار نقل مي كند كه ابو يزيد از مشايخ معاصر هروي در مرو به مريد علويش مي گفت: «تا از اين علويگري خويش يعني: تجبر و ترفع نفس خويش به كل بيرون نيائي از اين كار (يعني تصوف) بوئي نيابي[3]. اين گفته، متقابلاٌ عاملي را كه از پيوستن شيعه به تصوف مانع مي شد، به دقت باز مي نمايد (يعني دشمنی صوفيه با شيعه).

اين كلام علاوه بر اين كه موضع صوفيه را در مقابل شيعه آشكار مي سازد، نشان مي دهد كه شيعيان پيرو امامان اهل بيت (ع) بودند و نمي توانستند به مكتبهاي تصوف درآيند و مريد مشايخ صوفي باشند[4].

پی نوشت :

[1] - واحدي، از كوي صوفيان تا حضور عارفان، ص66.

[2]- نفحات الانس، ص43.

[3]- انصاري، طبقات الصوفيه، ص 132.

[4]- دكتر شيبي، تشيع و تصوف، ص 64، ترجمه ذكاوتي.