پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ شاه نعمت الله ولی (متوفای حدود 834 هجری) از اقطاب نامی فرقه‌ی گنابادی است. جایگاه وی در این فرقه به اندازه‌ای است که این فرقه به نعمت اللهیّه شناخته می‌شود. وی در عرفان نظری، عملی و ادبی مسیری متفاوت از سایر صوفیه در پیش گرفت تا آن‌جا که می‌توان او را از عوامل مهم دامن زدن به فرقه گرایی در میان شیعیان دانست.
علامه شهید مطهری(رحمة الله علیه) در باره فرقه گرایی می‌فرمایند: در عرفان بویژه آن‌جا که جنبه فرقه ای پیدا می‌کند، بدعتها و انحرافات  زیادی می‌توان یافت که با کتاب الله و سنت معتبر وفق نمی‌دهد.[1]
اهم رفتار و اقدامات شاه نعمت الله که تصوف را به فرقه گرایی بیشتر سوق داد عبارتند از:
الف. مرید پروری: ترویج رفتارهایی مانند: دست بوسی و پابوسی، از ویژگی‌های بارز شاه نعمت الله ولی است. سید مهدی تبریزی که یکی از مریدان وی است، می‌گوید: «دوازده سال زیر آستانه‌ی قصر شاه منزل داشتم و در یک ماه رمضان 61 بار اراده‌ی پابوسی شاه را نمودم.»[2]
ب. ثروت اندوزی: تصوف که تا قبل از شاه نعمت الله با زهد و انزوا طلبی و گوشه گیری شناخته می‌شد با پیدایش شاه نعمت الله دگرگون شد. ثروت وی چنان بود که حاکمان وقت از وی استمداد بر طرف نمودن مشکلات حکومت را می‌نمودند. در قسمتی از زندگی نامه‌ی وی چنین آمده است: «زمانی که کرمان از جناب سید (شاه نعمت الله ولی) استدعا نمودند که خانه‌های خیل و حشم و خدم شما بسیار است، اجازه دهید دختران و پسران خود را به آن‌ها بسپاریم.»[3]
فراوانی ثروت وی، اعتراض بسیاری از مردم را در پی داشت و او در پاسخ فردی که معترض به ثروت وی بود گفت:
ما را چه از این‌که ناقصی بد گویی      عیبی که به ما نیست یکی صد گوید
ما آیینه‌ایم و هر که در ما نگرد         هر نیک و بدی که گوید از خود گوید.[4]
ج. موروثی کردن تصوف: شاه نعمت الله قبل از وفات، خلفا و درویشان را خواست و فرزند خودش (شاه خلیل االله) را به جای خود تعیین نمود و این منصب تا مدتی در دودمان شاه نعمت الله باقی بود. مرور حالات و رفتار شاه نعمت الله، نشان می‌دهد که او در پیدایش یک عرفان فرقه‌گرا (تصوف) نقش مهمی را ایفا کرده است. او همواره به ساخت خانقاه به جای مسجد که از عوامل اصلی تفرقه درمیان مسلمان است اصرار می‌ورزید. و در«تفت»،«ماهان کرمان» ساختمان خانقاهی بنا کرد. او همچنین به پوشیدن صوف سفید اصرار می‌ورزید.[5]

پی‌نوشت:
[1]. شهید مطهری، مرتضی، آشنایی با علوم اسلامی، انتشارات صدرا، ج 2، ص93
[2]. نور بخش کرمانی، جواد، زندگی وآثار شاه نعمت الله ولی کرمانی، انتشارات خانقاه نعمت اللهی، ص170
[3]. همان، ص37
[4]. دیوان شاه نعمت الله ولی، به اهتمام محمود علمی، چاپ تهران 1328، ص 182
[5]. نور بخش کرمانی، جواد، زندگی وآثار شاه نعمت الله ولی کرمانی، انتشارات خانقاه نعمت اللهی، ص 15