اسناد
روایت حسنی را ابوداود از پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) نقل کرده است که «هنگامی که از دفن میت فارغ گشتید، بایستید و برای برادرتان طلب مغفرت کنید و از خداوند بخواهید که او را ثابت قدم بدارد؛ زیرا هم اکنون از او سؤال می‌شود.»
آلوسی در مختصر تحفه اثنی عشریه می نویسد: «ابوحنیفه که جایگاهش نزد اهل سنت مشخص است، همواره افتخار می کرد و با فصیح ترین زبان می گوید اگر آن دو سال (شاگردی نزد امام صادق (علیه‌السلام)) نبود، منِ ابوحنیفه هلاک می‌شدم.
ابن تیمیه حرانی به اشتیاق عمر بن خطاب برای شنیدن اسرائیلیات کعب الاحبار اذعان می کند و می نویسد: «عمر بن خطاب، هنگامی که در دستان کعب الاحبار نسخه‌ای از تورات می‌دید، به او می‌گفت: ای کعب!
ذهبی عالم مشهور اهل سنت در سیر اعلام النبلاء، پیرامون شخصیت کعب الاحبار می نویسد: «کعب‌الاحبار در ابتدا یهودی بود و بعد از وفات پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) مسلمان شد. کعب‌الاحبار در کنار اصحاب پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) می‌نشست و برای آنان از کتب یهودیان حدیث می‌خواند.»
شنقیطی در تفسیر آیه 80 سوره نمل می گوید: «آنچه بر اساس دلیل رجحان دارد این است که اموات در قبورشان، کلام کسانی که با آنها حرف می‌زنند، می‌شنوند و قول عایشه و تابعین او که به این آیه و آیات مشابه استدلال کرده‌اند، اشتباهی از آنان است.
توضیح این مطلب، مبتنی بر دو مقدمه است:
مسلم از عايشه نقل مى كند كه پيامبر (صلى‌الله‌عليه‌وآله) در آخرين بخش شب، خانه را به قصد زيارت بقيع ترك مى كرد و هر موقع وارد اين سرزمين مى شد به آنان چنين خطاب مى کرد: «درود بر شما! اى ساكنان خانه افراد با ايمان!
شنقیطی می گوید: «علمای حدیث اتفاق دارند که احادیث انس و ابن عمر که صحیح مسلم و بخاری از آنان درباره سخن گفتن پيامبر اکرم (صلى‌الله‌عليه‌وآله) با کشتگان بدر نقل کرده‌اند، صحیح است؛ زیرا انس که شاهد جنگ بدر نبود از ابوطلحه که از صحابه بدری بود نقل کرده و این روایت را ابوحاتم در صحیحش آورده است.
در حدیثی از صحیح بخاری، پيامبر (صلى‌الله‌عليه‌وآله) تصریح می کند به این که مرده در قبرش صدای کفش تشییع کنندگانی که برمی گردند را می‌شنود.
شنقیطی می‌گوید: «این حدیث هم نص صحیح و صریحی در سماع موتی است و در آن تخصیصی ذکر نشده است.»
شنقیطی از صحیح مسلم حدیثی نقل می کند که در آن شنیدن مردگان به طور عام تأیید شده است. عايشه مى‌گوید پيامبر (صلى‌الله‌عليه‌وآله) در آخر شب به بقيع رفته و می‌فرمود: «درود بر شما! ...
از ابن قیم سؤال شد که آیا مردگان سلام و زیارتشان توسط زندگان را می فهمند؛ پاسخ داد: بله! روایاتی در این مورد نقل شده که نص است در اینکه به چشم خود دیده و جواب سلام را می‌دهند.
ابن تیمیه می گوید: «روح در چند وقت به بدن بر می گردد، مثل زمانی که به مرده سلام می شود یا در شب و روز جمعه که صلوات مسلمانان بر پيامبر (صلى‌الله‌عليه‌وآله) عرضه می شود. روح مردگان پس از مفارقت از بدن باقی است که در نعمت یا در عذاب است.
بخاری از انس بن مالك نقل می کند که پيامبر (صلى‌الله‌عليه‌وآله) فرمود: «وقتى بنده‌اى را در قبر جاى مى دهند و دوستان او پراكنده مى‌شوند؛ او صداى كفش آنها را مى‌شنود. دو فرشته مى‌آيند و او را مى‌نشانند و مى‌پرسند: درباره كسى به نام محمّد (صلى‌الله‌عليه‌وآله) چه مى‌گويى؟
شنقیطی از صحیح بخاری روایتی نقل می کند که پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) در كنار چاله ای که کشتگان قریش در بدر در آن بودند، آنها را با نام صدا زد و فرمود: آیا شما وعده پروردگارتان را حق یافتید؟ پس عمر گفت: ای فرستاده خدا! چرا با جسدهایی حرف می‌زنی كه روح ندارند.
صحیح بخاری نقل می کند: «پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) دستور داد كه بیست و چهار نفر از بزرگان قریش را در چاله‌ای از چاله‌های بدر كه خیلی كثیف و آلوده بود انداختند... .