زرتشت و باستان‌گرایی
شاعر پر آوازه راجی کرمانی در خانواده ای زرتشتی به دنیا آمد و نامش را بهمن گذاشتند. در آغاز به شال بافی اشتغال داشت. چون اسلام آورد نامش را به «بمان‌علی» تغییر داد. مدتی از کرمان دوری گزید و به عتبات رفت و چون به کرمان برگشت به نظم «حمله حیدری» در سی هزار بیت پرداخت. چنان ماهرانه سرود و شهرت یافت که به وی «فردوسی ثانی و حکیم کرمانی...
یکی از معروف‌ترین کلیشه‌ها در رابطه با روحیه و خلقیات ایرانیان این است که ایرانیان اهل کار تیمی نیستند و نمی‌توانند به صورت جمعی با هم کار کنند. حتی برخی پا را از این فراتر گذاشته‌اند و گفته‌اند: «دو ایرانی هرگز نمی‌توانند با هم همکاری کنند، حتی اگر این همکاری برای گرفتن پول از شخص سومی باشد!». یکی از مهم‌ترین دلایل ضعف ایرانیان در کار جمعی...
این حقیقت را نباید نادیده انگاشت که اسلام آوردن ایرانیان به همان سرعتی که مجاهدان اسلام پیش می‌رفتند، نبوده است. فتوحات حیرت انگیز و خیره کننده مسلمانان، برق آسا صورت گرفت و در اندک مدتی سلطنت ساسانی به حکومت خلف تبدیل یافت. لیکن اسلام آوردن ایرانیان به همان درجه که اسلام رفته‌رفته در دل‌های ایرانیان جا باز می‌کرد، به همان نسبت، آیین زردشتی از رونق می‌افتاد و از پیروانش کاسته می‌شد...
بسیاری از روی اشتباه "زردشت" را پیغمبر مجوس دانسته‌اند و برای پیغمبر بودن زردشت از نظر اسلام، به آیات و روایاتی استناد کرده و دلیل آورده‌اند. در صورتی که اگر کمی دقت کنیم خواهیم دید که "مجوس" غیر از "زردشت" است. البته ناگفته پیدا است در تطبیق زردشت با مجوس، موبدان بیش از همه کوشش داشتند تا...
مشكل عمده در طرح مسائل اجتماعی در جامعه ما آن است كه هنوز اغلب نظریه‌پردازان و عالمان علوم اجتماعی، با توسل و بیان تعاریف فرسوده و كهنه در علوم اجتماعی و زیست‌شناسی، كه سال‌هاست در مجامع علمی جهان ناقص و در مواردی بطلان آنان به اثبات رسیده، به بررسی تاریخ و جامعه ایران می‌پردازند...
«تاریخ ایران» از موضوعات مهمی‌است که در دوران معاصر و خصوصا سال‌های بعد از انقلاب، موضوع مورد علاقه بسیاری از نویسندگان منتسب به جریان‌های سیاسی- فکری در داخل و خارج کشور بوده است که از مناظر مختلف و با آراء مختلف به آن پرداخته شده است. این آراء امروزه مبنای تحلیل بسیاری از رویدادهای تاریخی و سیاسی کشور قرار گرفته است و مبنای قضاوت آیندگان در مورد ما نیز خواهد بود...
«تاریخ ایران» از موضوعات مهمی‌است که در دوران معاصر و خصوصا سال‌های بعد از انقلاب، موضوع مورد علاقه بسیاری از نویسندگان منتسب به جریان‌های سیاسی-فکری در داخل و خارج کشور بوده است که از مناظر مختلف و با آراء مختلف به آن پرداخته شده است. این آراء امروزه مبنای تحلیل بسیاری از رویدادهای تاریخی و سیاسی کشور قرار گرفته است...
شیر خدا و رستم دستانم آرزوست... بی شک، شاهنامۀ فردوسی، در کنارِ مثنویِ مولوی و غزلیاتِ حافظ، مردمی‌ترین اثر ادبیِ ماست. این سه را، قرن‌ها است که مردمِ ما، از کودکی شنیده و خوانده اند و با تمامِ وجود، در یک یک لحظاتِ تلخ و خوشِ زندگیشان، همراه داشته اند. یکی، جهانِ حماسیِ آنان را به رخ کشیده، دیگری، جانِ عرفانیِ آنان را نوازیده...
پیروزی مشروطیت و تدوین قانون اساسی و متمم آن، دولت نیک فرجامی برای روشنفکران پیروز آن نبود. تندروی‌های وکلای مجلس مشروطه، عدم تجربه کافی آنها و مخالفت‌های غیرمنطقی با علما باعث به توپ بسته شدن مجلس و پیروزی مجدد استبداد شد. با توجه به این نکته بر خلاف آن چه انتظار می‌رفت، نظام مدرنی همانند نظام‌های اروپایی که...
باستان‌شناسی و در کل مردم‌شناسی در خاورمیانه از همان بدو زایش با استعمار گره خورده است. همان‌طور که یکی از بنیانگذاران اندیشه‌ی پسااستعمارگرایی، ادوارد سعید نیز بارها اشاره می‌کند، شرق‌شناسی در واقع شناخت آن دیگری عقب مانده‌ای است که در جریان تکامل فرهنگی درجا زده است. نخستین باستان‌شناسانی که در بین‌النهرین...
همه چیز از هنگامی آغاز شد که کشتی کریستف کلمپ بادبان‌ها را برافراشت، لنگرها را کشید و عازم «هند» شد. او از فرهنگی بر می‌خاست که ریشه در شخصیت‌هایی چون «لئوناردو داوینچی» دارد. هنرمند، مخترع، معمار، محقق، و در مجموع، آن‌که کتاب مقدس را کنار گذاشت، تا روایت‌های قابل مشاهده‌ی طبیعت را تقریر کند. انقلاب کپرنیکی گونه‌ای نگرش...
در اینکه زیربنای تعالیم "زردشت" چیست "ثنویت" ، "پلی‌تئیسم" (چندانی) یا احیانا "توحید" و یگانه‌‌پرستی در میان محققان و صاحب‌نظران اختلاف وجود دارد. باید دید علت این همه اختلافات درباره اصول دین "زردشت" درمیان دانشمندان از چیست؟ درمرحله نخست منشا این اختلافات خود "اوستا" است. چه این که طبق تحقیقات اوستاشناسان...
جامعه‌ی روشن‌فکری ایران برای عبرت آینده‌ی خود، به این سؤال بايد پاسخ دهد که بغض فروخفته‌ی نخبگان ایرانی ابتدای قرن بیستم میلادی که سال‌ها پس از "ازخودبیگانگی" خود آنان، خواست مردم ایران را نیز از اصل خود جدا کند، چه رهاوردی برای ایرانیان داشت؟ در زمان رضاشاه، اتفاقی که افتاد این بود که نخبگان حکومتی و روشنفکران به این...
تاریخ ایران همواره حقایق بزرگی را بی‌رحمانه در زیر لایه‌های عوام‌گرایی و عوام‌فریبی مدفون کرده است که دوره‌ی رضاشاه پهلوی نیز یکی از همان دوره‌های تدفین حقایق است. اینکه چه کسانی و با چه اهدافی و چگونه، هم در روزگار پهلوی و هم تا به امروز، فریب‌های تاریخی بزرگ این دوره را با تیزبینی ترویج می‌کنند، بحث مهمی است. جریانی که علاوه بر تاریخ‌نویسان سلطنت‌طلب...