مباحث کلامی
در باورهای فرقه اهل حق در ارتباط با زندگی پس از مرگ به دو دیدگاه متفاوت اشاره شده است، از طرفی بهگونهای از تناسخ معتقدند و از طرفی دیگر اعتقاد به محشر و معاد نیز در متون این فرقه دیده میشود.
حضرت علی (ع) در میان فرقه اهل حق از قداستی والا برخوردار است. میتوان منشأ این قداست را از نگاه این فرقه در چند امر جستجو کرد، که مهمترین این مبانی، عقیده حلول میباشد.
پارهای از فرقههای انحرافی باتکیه بر اندیشه انسان خدایی و عقل بسندگی، انسان را معیار حق و باطل دانسته و اساساً خود را بینیاز از هدایتها و اوامر حکیمانه الهی که توسط پیامبران ابلاغ شده است، میدانند.
از جمله آسیبهای اعتقادی که برخی از فرقههای اسلامی به آن دچار شدهاند، مسئله غلو است؛ الوهيت ائمه يا اشخاص، نبوت ائمه، حلول، تناسخ، تشبيه و تفويض از جمله باورهای مذهبي فرقه های غالی است.
از آموزههای غلط برخی از فرقههای انحرافی، ترویج عقاید و اندیشههای باطل در موضوع خداشناسی است؛ عقیده تشبیه و تجسیم خداوند، اندیشه انسان خدایی و حلول ذات الهی در جسم برخی از بزرگان دین نمونهای از اندیشههای غلط در این فرقهها است.
از مباحثی که در مسئله مهدویت از باورهای خاص فرقه اهل حق است، نام شخص موعود در این فرقه است که بر اساس پارهای از متون این فرقه، موعود در اهل حق سام نام دارد و بدین جهت برخی از رهبران اهل حق به جهت القای اینکه فرزندانشان موعود وعده داده شده است نام فرزندان خود را سام مینهند.
فرقه اهل حق به مسئله مهدویت و اصل ظهور منجی معتقد است؛ اما در این مسئله بر اساس اعتقاد به حلول و تناسخ دارای عقاید خاصی است که این فرقه را از سایر معتقدان به موعود و مهدویت متمایز میکند.
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از آفات بزرگ دینداری در میان معتقدان، روی آوردن به غلو است که این گرایش افراطی پیامدهای خطرناکی به دنبال دارد.
یکی از گونههای غلو در فرقه اهل حق، غلو ورزی نسبت به آموزههای این آیین است. اهل حق آیین خود را برترین آیین و عصاره همه ادیان میدانند که ره آورد این ادعا، بی رغبتی به انجام تکالیف دینی و اباحه گری نسبت به اوامر الهی می باشد
طرفداران غلو، با جعل ادعای غلوآمیز الوهیت برای برخی از بزرگان دینی و مذهبی و انتساب خود به این افراد، بر مبنای عقایدی همچون دونادون، حلول و سرسپاری به دنبال اثبات قداست خویش بوده تا از این طریق به مطامع و انگیزه های دنیوی خود دست پیدا کنند.
غلو در آموزه های فرقه اهل حق را میتوان در ابعاد مختلف از جمله بعد الحادی و غیر الحادی این تفکر بررسی و مشاهده نمود. رساندن افراد به مقام الوهیت و ربوبیت، حلول روح الهی در افراد و تشبیه و تجسیم خداوند از مهمترین نمونههای بعد الحادی به شمار می روند.
آموزههای فرقه اهل حق متاثر از آئینهای مختلف از جمله مسیحیت و هندوییسم است. ریشه باورمندی فرقه اهل حق به غلو نسبت به بزرگان دینی را میتوان در این دو آیین جستجو کرد.
جهل و نادانی از جمله عوامل مهم غلوورزی به شمار می آید. غالیان به علت جهالت و آگاهی های اندکشان از دین، تحلیل درستی از مفاهیم دینی ندارند و از آن ها تاویل های نادرستی که به غلو می انجامد، ارائه می دهند.
غلوورزی ریشههای متعددی از جمله حس اسطوره سازی دارد؛ به گونه ای که حس اسطوره سازی و قهرمان پرستی، سبب جعل داستانهای غلوآمیز در مورد برخی از چهرهای دینی و عاملی برای طرح عقاید غالیانه در مورد ائمه (علیهم السلام) و شخصیت های مذهبی شده است.