اخنس بن شریق مردی زیبا و خوش‌زبان بود و تظاهر به دوستی با پیامبر (ص) می‌کرد و خود را مسلمان جلوه می‌داد، و سوگند می‌خورد که آن حضرت را دوست دارد. رسول خدا که مأمور به ظاهر بود با او به گرمی و با محبت رفتار می‌کرد، ولی او در باطن مرد منافقی بود. در ماجرایی، زراعت بعضی مسلمانان را آتش زد و چهارپایان آنان را کشت.

هر وقت مجازاتی برای رفتار اشتباهی در نظر گرفته می‌شود برای مخاطب آن از قبل اعلام‌ها و اخطار‌هایی در نظر گرفته می‌شود. نوع این استدلال برای تکفیر نیز قابل قیاس است. یعنی همان‌گونه که تعذیب بلا بیان مورد اشکال است تکفیر بلا بیان و با جهل مخاطب مورد اشکال است. نکته‌ای که مجاهدین تکفیری در رفتار خود با مسلمانان از آن غافل هستند.

فتوا دادن شرایطی دارد که رهبران القاعده و داعش این شرایط را ندارند، اما خیلی سریع فتوا می‌دهند و جهان اسلام را وارد چالش‌هائی می‌کنند که بیرون آمدن از آن بسیار سخت است. مفسرین و فقهای اسلام درباره تفسیر آیات بحث‌های فراوانی انجام داده و اختلاف زیادی در این زمینه دارند. وقتی در باره فهم آیه‌ای اختلاف باشد نباید به نظر واحد اصرار داشت.

سنت الهی بر این اساس استوار است که برخلاف عقل سلیم و فطری که از ذات الهی نشات می‌گیرد، هیچ اتفاقی در دستگاه و قوانین و شریعت اعمال نشود. از این جمله است نگاه آسمانی به عذر و معذور بودن کسیکه جاهل است. این دقیقا بر خلاف اتفاقی است که در جامعه سلفی می‌افتد و مثلا کودکی را به دلیل کفر پدر به قتل می‌رسانند.

احادیث نبوی مملو از احادیثی است که اندیشه‌های تکفیری را مورد خدشه قرار می‌دهد. اندیشه‌هایی که در پی رد افراط و افراط گرایی است. اندیشه‌هایی که نشان از معذور بودن انسان‌ها در اعتقادات به دلایلی مانند جهل و غیره است. جالب است که فهم بزرگان سلفی نیز موید این اندیشه است و وهابیت باید در نوع افراط گرایی‌های خود تجدید نظر کند.

تکفیری ها بدون در نظر گرفتن موانع و معذوریت های تکفیر به راحتی مسلمانان را تکفیر می کنند. این که جهل می تواند یک معذوریت به حساب آید، نکته ایست که در آیات و روایات به آن تصریح شده است. به عبارتی قرآن نیز به عدم تکفیر جاهل و شک کننده در مبانی توحیدی نظر داده است. این نظر باید مورد دقت جریانات تکفیری و سلفی قرار بگیرد.