بعضي از مستشرقين معتقدند ميان تصوف و تشيع اتحاد و هبستگي وجود دارد و موضوع «ولايت» را وجه مشترك ميان آن دو دانسته اند، ولي به لحاظ تاريخي، اين دو جريان همواره در طول تاريخ در مقابل يكديگر قرار داشته و پيوسته در تعارض بوده اند و در توضيح اين تعارض همين كافي است كه بدانيم بنيانگذاران تصوف در ميان مسلمانان، همه از ميان اهل سنت برخاسته اند و قبل از قرن هشتم به عنوان نمونه يك قطب و مرشدي هم نمي توان پيدا كرد كه شيعه و پيرو اهل بيت (ع) باشد. وهمان ولايتي كه بعضي ها آن را وجه اشتراك ميان آن دو پنداشته اند، در حقيقت وجه افتراق آن دو مي باشد.
در اين شكي نيست كه صوفيه اصل ولايت را از شيعه گرفته ولي به دلخواه خود آن را چنان شرح وتفسيرنموده اند كه كوچكترين شباهتي ميان آن دو وجود ندارد.     
شيعه معتقد است كه امامت و ولايت مانند نبوت يك منصب الهي است، همان طوري كه خدا هر كس را بخواهد براي منصب نبوت انتخاب مي كند، همچنين خدا هر كس را بخواهد براي منصب امامت بر مي گزيند، او تمام وظائفي را به عهده دارد كه پيامبر (ع) به عهده داشته است، با اين تفاوت كه به امام وحي نمي شود.
شيعه معتقد است ولايت و امامت بعد از پيامبر منحصر به دوازده نفر است كه پيامبر اكرم (ع) از طرف خدا (به نام و نشان كه به ترتيب علي (ع) و يازده اولادش از نسل فاطمه (ع) مي باشند) تعيين كرده است.
ولي متصوفه مي گويند: در هر دوره اي يك انسان كامل حامل معنويت كلي انسانيت است، وجود دارد. هيچ عصر و زماني از يك ولي كامل كه آنها گاهي از او تعبير به «قطب» و يا «شيخ» مي كنند، خالي نيست و براي آن ولي كامل، مقاماتي قائل اند كه از اذهان ما خيلي دور است.
آنان اولياي خود را بر پيامبران برتري داده اند، زيرا به پندار آنها اولياء بي واسطه با خدا مربوطند ولي پيامبران با اين عنواني كه دارند ارتباط آنها با خدا _ جز به توسط فرشته _ ميسر نيست! اولياء آنها در مقامي بر منبرهايي از نور قرار دارند كه همه پيامبران و شهيدان بر آن رشك مي برند.!!! آنان هر مرشدي را كه مدعي ولايت و از نسل هر كسي هم باشد، در هر دوره «امام حي» و «ولي قائم» مي دانند و امامان دوزاده گانه شيعه را هم در رديف مشايخ خود ذكر مي كنند.
خلاصه مي توان با قاطعيت ادعا كرد كه صوفيگري هميشه با شيعه اماميه در تعارض بوده است و لذا در طول تاريخ، شيعه هيچ وقت با صوفيه سر سازش نداشته است و مبارزات سرسختانه شيعه با تصوف و متصوفه را، هيچ يك از مذاهب مخالف تصوف به اين شدت دنبال نكرده اند و علماي بزرگ شيعه كتابها و مقاله هاي ارزشمند و مستدل در رد اهل تصوف و اعتقاداتشان و حتي در تكفيرشان به استناد اخبار صحيحه از اهل بيت عصمت و طهارت (ع) تأليف كرده اند.(1)

..........................................

1_تشیع و تصوف