پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ «حیدرعلی قلمداران » از عناصر شاخص جریان قرآن بسندگی معاصر شیعی در ایران است که برای احادیث، اهمیت لازم را قائل نیست و قرآن را برای فهم اسلام کافی می‌داند. او بسیاری از اعتقادات شیعه، از جمله اعتقاد به خلافت بلافصل حضرت علی (علیه‌السلام) را انکار کرده است.

قلمداران در کتاب «شاه راه اتحاد» می‌نویسد: «... در خطبه غدیر خم جمله برجسته‌ای وجود دارد که در تمام روایات غدیریه ذکر شده و مخالف ندارد و آن جمله معروف «من کنت مولاه فهذا علی مولاه»... است، و... اگر بخواهیم از معنای لغوی کلمه مولی (دوست) عدول کنیم و از این طریق مقام خاصی را برای حضرت علی (علیه‌السلام) قائل شویم، باید توجه داشته باشیم که آشکارترین و نزدیک‌ترین شأن و شئون حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله) به ذهن، مقام نبوت و رسالت است. در این صورت برای اینکه حضرت علی (علیه‌السلام) پیامبر پنداشته نشود، باید قیدی در جمله وجود می‌داشت که ذهن را از این معنا منصرف کند؛ اما می‌بینیم در این جمله، هیچ قیدی وجود ندارد. چون حمل کلمه «مولی» بر معنای لغوی، نیازمند قید توضیحی نیست و به همین دلیل پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نیز قیدی را در جمله ذکر نفرموده است.»[1]

در پاسخ به این ادعای قلمداران باید گفت که برای برداشت یک معنا و مفهوم از یک حدیث باید سایر احادیث مرتبط را هم مورد بررسی قرار داد. برای پاسخ به برداشت ناصحیح قلمداران باید گفت که پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در حدیث معروف «منزلت» که در موارد متعدد در شأن حضرت علی (علیه‌السلام) صادر شده است، به این شبهه و برداشت اشتباه پاسخ داده‌اند؛ زیرا پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در حدیث منزلت می‌فرمایند: «أَنْتَ مِنِّی بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَی إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِیَ بَعْدِی.[2] علی جان! تو برای من مثل هارون برای موسی بن عمران هستی، با یک تفاوت که بعد از من، نبی نخواهد بود.» این حدیث بارها و در وقایع مختلف توسط شخص پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بیان شده است.

معروف‌ترین موردی که پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) این حدیث را بیان کردند، هنگام غزوه تبوک بود. پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) عازم غزوه تبوک بودند. منافقین درصدد توطئه‌ای بودند که برای رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) مشکلاتی ایجاد کنند. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) برای جلوگیری از توطئه آنها، امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) را در مدینه به‌جای خود قرار دادند و با خود نبردند. منافقین که وضع را برای خود نامناسب دیدند، شروع کردند به شایعه‌پراکنی که علی بن ابی‌طالب (علیه‌السلام) جایگاه خود را نزد پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از دست‌ داده است. او همیشه در جنگ‌ها حضور داشت و پرچم‌دار غزوات رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بود، حالا چه اتفاقی افتاده است که او مورد بی‌مهری قرار گرفته است؟ امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) باید این توطئه را خنثی می‌کردند. باعجله در یک یا دو منزلی، خود را به پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) رساندند و با چشمی گریان عرضه داشتند یا رسول الله چه شده است که این بار من را از جهاد در راه خدا معاف کردید؟ پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: «اَمَا تَرْضَی أَنْ تَکُونَ مِنِّی بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَی إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِیَ بَعْدِی.[3] آیا دوست نمی‌داری که برای من مانند هارون برای موسی باشی؟ غیر از این که بعد از من پیامبری نیست.»

در نتیجه با توجه با حدیث شریف و مشهور منزلت و سایر احادیثی که در شأن حضرت علی (علیه‌السلام) صادر شده است، روشن می‌شود که مراد پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از این سخن (من کنت مولاه فعلی مولاه) در غدیر خم، اثبات ولایت و امامت برای حضرت علی (علیه‌السلام) است.

پی‌نوشت:
[1]. قلمداران، حیدر علی، شاه راه اتحاد، ص115.
[2]. صحیح مسلم، مسلم بن حجاج نيشابوری، ج4، ص1870.
[3]. هیثمی، نورالدین، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، ج9، ص109.