پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ با توجه به آموزه‌های قرآن کریم، یکی از اصول مشترک بین انبیاء، شهادت بر رفتار امت خویش است. امامان (علیهم‎السلام) نیز در دنیا شاهد اعمال امت هستند و در قیامت نیز از شاهدانی خواهند بود که درباره اعمال امت شهادت می‌دهند، چنانکه پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) شاهد اعمال امت خود خواهد بود.

اما سید ابوالفضل برقعی یکی از سران جریان قرآنیون شیعه، مسئله شهادت ائمه (علیهم‌السلام) بر اعمال امت را انکار کرده، در این زمینه می نویسد: «شهادت و بصیرت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و مؤمنین که همگی بشرند، بصیرتی محدود است که فقط با چشم و فقط هنگام ظهور چیزی یا عملی، میسر می‌شود و آنها نمی‌توانند شاهد همه اعمال پنهان و آشکار همه باشند. علاوه بر این، می‎دانیم که خدا از تجسس و اطلاع بر گناهان غیر، نهی کرده است و اصولاً همه می‌دانند، دیدن بسیاری از اعمال مردم، بر رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و سایر مؤمنین، بلا استثناء حرام است.»[1]

در نقد این سخنان برقعی می توان گفت:
شهادت بر اعمال توسط پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و ائمه (علیهم‌السلام) با ادله محکم قرآنی و روایی در جای خود ثابت شده است.

با توجه به این آیه:«وَيَوْمَ نَبْعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيدًا عَلَيْهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ ۖ وَجِئْنَا بِكَ شَهِيدًا عَلَىٰ هَٰؤُلَاءِ ۚ وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِكُلِّ شَيْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً وَبُشْرَىٰ لِلْمُسْلِمِينَ[نحل /89 ] به خاطر بیاورید روزى را که از هر امتى، گواهى از میان خودشان بر آنها مبعوث مى‌گردانیم و تو را - اى محمد- گواه آنها قرار دادیم و همانا این کتاب را بر تو نازل کردیم که بیانگر همه چیز است و عامل هدایت و مایه رحمت و بشارت براى مسلمانان است.»

در مى یابیم که خداوند در هر امتى یک نفر را انتخاب مى کند و بر مى گزیند تا درباره امت خویش گواهى دهد و ویژگى او در این است که انسانى است پاک و دور از خطا و گناه و مورد اعتماد و مورد تصدیق امت.
این بعث و برانگیختن که در آیه مذکور آمده است، غیر از مبعوث شدن و زنده شدن پس از مرگ است بلکه وقت آن پس از هنگام بعث اول و نفخ در صور است یعنى یکى از مراحل تحقیق و بازجویى روز قیامت و صحراى محشر است.

به هر حال پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در آن روز هم گواه بر امتش از روز رسالت تا روز نفخ صور است، زیرا او خاتم الانبیاء است و تمام مردم جهان، امتش هستند و نه تنها بر ملت خود گواهى مى‌دهد که ظاهرا او گواه بر تمام امتهاى پیشین نیز هست.

همچنین آیه دیگری که به این موضوع اشاره شده، این آیه است: «وقُل اِعمَلُوا فَسَیَری اللهُ عَمَلَکُم و رَسُولُه و المؤمِنُون [توبه/105] و (ای پیامبر) بگو عمل کنید که خدا و رسولش و مؤمنان، عمل شما را می‌بینند.»
در این آیه، وصف شاهد و شهید بودن پیامبر و اهل بیت (علیهم‌السلام) با تعبیر «دیدن اعمال» بیان شده است.
راوی از امام صادق (علیه‌السلام) درباره این آیه می‌پرسد. امام می‌فرمایند: (خداوند) فقط ما را قصد کرده است. بنابراین در آیه مذکور، منظور از مؤمنون، ائمه (علیهم‌السلام) هستند. در روایت دیگری، امام صادق (علیه‌السلام) در پاسخ به همین سؤال فرمودند: «هُمُ الاَئِمَّهُ عَلَیهِمُ السَّلام.»[2]

پس همان طور که خدای عزوجل اعمال بندگان را می بیند، پیامبر و ائمه (علیهم‌السلام) نیز ناظر بر آنها هستند و از این آیات مشخص مى شود که باید همیشه در میان مردم حجتى معصوم از سوى پروردگار وجود داشته باشد تا بر مردم عصر و زمان خود گواهى دهد و این یکى از ادله اثبات ضرورت وجود امام، در هر عصرى است که باید هم معصوم باشد و هم ناظر بر اعمال امت. در روایتها مکرراً مى‌خوانیم که مثلاً شب جمعه اعمال یک هفته امت در محضر امام وقت و ولى خدا قرار مى‌گیرد تا در جریان کار مردم باشد و روز قیامت به اذن خدا بر آنان گواهى دهد.

پی‌نوشت:
[1]. برقعی، ابوالفضل، تضاد مفاتیح با قرآن، ص340
[2]. کلینی، الکافی، ج1، ص219