پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در فرهنگ اسلام، بین «سبّ» و «لعن» تفاوت است. قرآن و اهل بیت، به‌عنوان دو ثِقل الهی، لعن را جایز دانسته، ولی سبّ را جایز نمی‌دانند. سبّ، در فرهنگ قرآن و اهل بیت، یعنی دُشنام و اهانت به دیگران، و اسلام به‌هیچ وجه دُشنام و ناسزاگویی به دیگران را جایز نمی‌داند. قرآن، حتی مسلمانان را از ناسزاگویی به بت‌ها برحذر می‌دارد: «وَ لا تَسُبُّوا الَّذينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ.[انعام/108] به معبود كسانى‌كه غير خدا را مى‏‌خوانند، دشنام ندهید».
اهل بیت نیز هرگز فحش و ناسزا نمی‌گفتند و حتی با کسانی‌که فحش و ناسزا می‌گفتند، مدارا کرده و بلکه مهربانی می‌کردند و با گفتاری نرم و دلنشین آنان را هدایت می‌کردند.
معصومین (علیهم السلام) پیروانشان را نیز از سبّ و دشنام برحذر می‌داشتند. امیرالمؤمنین هنگامی که مشاهده کردند، تعدادی از یارانش در جنگ صفین، پیروان معاویه را ناسزا می‌گویند، فرمودند: «فحش ندهید و به جای فحش دادن، اعمال زشت آن‌ها را برشُمرید.»[1] امام صادق (علیه السلام) نیز در توصیه به شیعیان فرمودند: «ای گروه شیعه! زینت ما باشید، نه باعث ملامت و سرزنش ما، با مردم نیکو سخن بگویید، و زبانتان را حفظ کنید و آن را از زیاده‌روی و زشت‌گویی بازدارید.»[2]
اما لعن، از دستورات قرآنی و روایی است، و اسلام لعن را جایز دانسته است، زیرا لعن به‌معنای دعا برای دوری از رحمت خداوند است. قرآن در 41 آیه، از آیات الهی ظالمین را لعن کرده است. پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) و صحابه نیز افراد زیادی را لعن کرده‌اند،[3] و اهل بیت نیز لعن را جایز دانسته و ظالمین را لعن کرده‌اند.[4] چنان‌چه لعن به ظالمین و قاتلین امام حسین (علیه السلام) در زیارت عاشورا نمایان است.
بنابراین اسلام به‌عنوان دین فراگیر الهی، لعن را جایز دانسته، ولی سبّ، را هرگز جایز نمی‌داند.

پی‌نوشت:

[1]. «إِنِّي أَكْرَهُ لَكُمْ أَنْ تَكُونُوا سَبَّابِينَ وَ لَكِنَّكُمْ لَوْ وَصَفْتُمْ أَعْمَالَهُمْ وَ ذَكَرْتُمْ حَالَهُمْ كَانَ أَصْوَبَ فِي الْقَوْلِ وَ أَبْلَغَ فِي الْعُذْرِ» شریف مرتضی، نهج البلاغه، صبحی صالح، هجرت، قم، 1414ق، ص323.
[2]. «مَعاشِرَ الشیعةِ! کُونوا لَنا زَیْنا وَلا تَکونوا عَلَیْنا شَیْنا، قولوا لِلنّاسِ حُسْنا، واحْفَظوا ألْسِنَتَکُمْ وَکُفُّوها عَنِ الفُضولِ وقَبیحِ القَوْلِ». صدوق، امالی، کتابچی، تهران، 1376ش، ص400.
[3]. لعن و ملاعنه از سنن قرآنی، نبوی و صحابه.
[4]. معصومین (علیهم السلام) لعن می‌کردند، ولی سب نمی‌کردند!