پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ عرفان ناب و مسیر تصوف دارای تفاوت‌هایی هستند که این تفاوت‌ها هدف و نتیجه‌ی سلوک را به‌طور کامل تغییر می‌دهد. یک صوفی به خیال اینکه تنها با گذشتن از هوای نفس می‌تواند مسیر سیر و سلوک را طی کند و به حقیقت هستی برسد، همه‌ی خواسته‌های خودش را زیر پا می‌گذارد و هیچ کاری به نفس ندارد. گروهی از صوفیان به اندازه‌ای در این زمینه افراط کرده‌اند که به ملامتیه معروف شده‌اند. این دسته برای خوار کردن نفس خود دست به هر اقدام زشت و پستی می‌زدند که مردم به آن‌ها با دید اراذل و اوباش نگاه کنند![1] طبعاً هیچ انسانی بنابر فطرت پاکی که خدا در نهاد او گذاشته حاضر نیست که مضحکه‌ی عام و خاص شود و اسلام عزیز هم با این راه و روش کاملاً مخالف است. امیرالمؤمنین علی(علیه‌السلام) که قریب به‌اتفاق سلاسل صوفیه، طریقت خود را به ایشان منسوب می‌دانند، در رابطه با اهمیت حفظ آبرو می‌فرمایند: «لاتَجَعَلْ عِرضَکَ غَرَضاً لِنِبالِ القَولِ.[2] آبرو و اعتبار خودت را آماج تیرهای حرف مردم قرار مده.»
می‌بینیم که راه و روش عرفان ناب که الگو گرفته از راه اهل‌بیت(علیهم السلام) است، بر خلاف روش غلط صوفیانه نفس انسان را تربیت می‌کند تا به مقامی برسد که مخاطب خداوند قرار گیرد که فرمود: «یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِی إِلی رَبِّکِ راضِیَةً مَرْضِیَّةً.[فجر/27-28] تو ای روح آرام یافته، به سوی پروردگار بازگرد در حالیکه هم تو از او خوشنودی و هم او از تو خشنود است». تصوف، با این آموزه‌های ضد بشری نمی‌تواند جایگزین عرفان ناب برای رسیدن به حقیقت و کمال انسانی شود.

پی‌نوشت:

[1]. محمد بن مکرم (ابن منظور)، لسان العرب، نشر دار صادر، بیروت، 1410 ق، واژه ملامتیه
[2]. سید رضی، نهج‌البلاغه امیرالمؤمنین (علیه‌السلام)، ترجمه شیروانی، نشر نسیم حیات، قم، 1381، نامه 69