پرسش: چرا بلال، بعد از پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) اذان نگفت؟

پاسخ: از تاریخ استفاده می‌شود که بلال بعد از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)، برای احدی غیر از اهل بیت(علیهم السلام) اذان نگفت، و برای آنکه دستگاه خلافت غاصب، او را مجبور به اذان تحریف شده نکند، به شام رفت و تا آخر عمر خود در آن دیار ماند.[1]
اوزاعی نقل می‌کند: «بلال نزد عمر بن خطاب آمد و به او گفت: نماز! نماز! چند بار تکرار کرد. عمر به او گفت: ما از تو به وقت نماز داناتریم. بلال به عمر گفت: هر آینه من داناترم به وقت از تو؛ زیرا تو از الاغ اهلت گمراه‌تری».[2]
از اینجا استفاده می‌شود که نزاع سیاسی شدیدی بین بلال از طرفی و ابوبکر و عمر و اتباع این دو از طرف دیگر بوده است. چون از او تقاضا کردند «حیّ علی خیر العمل» را از اذان حذف کرده و به جای آن «الصلاة خیر من النوم» را قرار دهد، او قبول نکرد. پس او را رها کرده و به ضعف دید چشم و گیر داشتن زبان متّهم کردند و به جای او، سعد قرظ  و ابی مخدوره را برای اذان گفتن انتخاب نمودند. و از طرفی احادیثی را جعل کرده و به بلال نسبت دادند که او در اذان «الصلاة خیر من النوم» می‌گفته است.
بلال از آنجا که وضعیت سیاسی موجود در آن زمان را خوب درک می‌کرده و برای آنکه اذان او موجب تأیید دستگاه خلافت نشود، مدینه را ترک کرده و به شام هجرت می‌کند.

پی‌نوشت:
[1]. تاریخ دمشق، ابن عساکر، ج 7، ص 136، رقم 493؛ تهذیب الکمال، المزی، جمال الدین، ج 4، ص 289؛ اسد الغابة، ج 1، ص 243 و244.
[2]. مختصر تاریخ دمشق، ابن منظور، ج 5، ص 266 و267. «روى الأوزاعي: أن بلالاً أتى عمر بن الخطاب فقال: الصلاة، فرددها عليه، فقال له عمر: نحن أعلم بالوقت منك، قال له بلال: لأنا أعلم بالوقت منك، إذ أنت أضل من حمار أهلك.»