آیا در شام حضرت رقیه وجود داشت؟
در شامات و سوریه امروز و در شهر دمشق، قبر منسوب به دختر امام حسین (علیهالسلام) دارای قبه و بارگاه مجللی است که زیارتگاه ارادتمندان به خاندان عصمت و طهارت است که در طول ایام سال برای زیارت آن بانوی محترمه رهسپار آن دیار میشوند؛ در اینجا دو بحث مطرح است؛ یکی اینکه آیا امام حسین علیه السلام دختری به نام رقیه داشته است یا نه؟ و یا اینکه اصلاً چنین قبری که منسوب به یکی از اهلبیت عصمت و طهارت باشد، وجود خارجی دارد یا خیر؟
در منابع قدیمی تنها کسیکه درباره خرابه شام و درگذشت دختر سه و یا چهار ساله امام حسین، گزارشی کوتاه ارائه کرده است، عمادالدین حسن بن علی طبری، صاحب کتاب «کامل بهایی» است که وی نیز نامی از دختر متوفی نبرده است. مأخذ یگانه و اصلی عمادالدین طبری نیز کتاب «حاویه در مثالب معاویه» است که نویسنده آن «قاسم بن محمد بن احمد ماموفی» از علمای سنّی مذهبی است که ظاهراً انسان معتدل و بدون تعصبی بوده است. به جز منبع مزبور در هیچکدام از منابع معتبر و کهن، ذکری از حکایت دختری خردسال که با دیدن سر بریده پدرش جان سپرده باشد، به میان نیامده است. ایشان جریان را اینگونه نقل میکنند:
«در کتاب «حاویة در مثالب معاویة» آمده است که زنان خاندان نبوت در حالت اسیری، حال مردانی را که در کربلا شهید شده بودند، مخفی میداشتند و به پسران و دختران آنان میگفتند: پدرتان به سفر رفته و برمیگردد. پس از آنکه به دستور یزید زنان و کودکان اسیر را در جوار خانه یزید جای دادند، در میان آنان دخترکی چهار ساله شبی خواب دید. از خواب بیدار شد و گفت: بابايم حسین کجاست؟ همین الآن او را در خواب دیدم و خیلی هم پریشان بود. زنان و کودکان، همه به گریه افتادند. سر و صدای گریه، یزید را از خواب بیدار کرد. یزید گفت: چه خبر است؟ گفتند: بچهای پدرش را میخواهد و برای همین زنان و کودکان گریه میکنند. یزید دستور داد: سر پدرش را ببرید و در کنار او بگذارید. مأموران یزید سر امام حسین (علیهالسلام) را آوردند و در برابر چشمان آن بچه قرار دادند. دختر چهار ساله وقتی نگاهش به آن سر افتاد، ترسید و فریادی برآورد و پس از آن بیمار شد و وفات کرد.»[1]
گرچه در این روایت نامی از حضرت رقیه برده نشده، ولی باز هم همینکه وی را منسوب به امام حسین (علیهالسلام) دانستند، جای تأمل است و البته روایتی را نیز علامه مجلسی آورده که در آن به تعداد فرزندان امام حسین (علیهالسلام) اشاره دارد: «اربلی» نویسنده کتاب «کشف الغمه» اشاره کرد، وی به نقل از شخصی به نام کمال الدین مینویسد: امام حسین ده فرزند داشت. شش پسر و چهار دختر و از دخترها زینب، فاطمه و سکینه را نام میبرد و چهارمی را نام نمیبرد.[2] اما در جایی دیگر اشاره شده که بانویی به نام رقیه از دختران امیرالمؤمنین علی (علیهالسلام) در میان اُسرا بوده و در شام وفات کرده است. بنابراین با توجه به روایتی که فرزندان امام را ده تَن دانسته و روایتی که اشاره به نام رقیه خاتون داشته، میتوان چنین برداشت کرد که از آنجایی که دختر فرزند نیز دختر انسان به حساب میآید، ایشان را دختر امام حسین (علیهالسلام) بدانیم.
بنابراین در اینکه این قبر منسوب به یکی از خاندان و اهلبیت عصمت و طهارت است، جای شکی نیست، ولی نکتهای که بیشتر، وهابیت به آن دامن میزنند، توسل به این بانو و صحن و سرایی است که شیعیان بر بارگاه ایشان بنا کردند. ایشان نمیتوانند مردمی را ببینند که در یک محل جمع میشوند و خالصانه به درگاه خداوند استغاثه میکنند و اعمال عبادی انجام میدهند و به اولیای خدا برای تقرب به خدا توسل میکنند.[3] بنابراین سعی میکنند با مناقشه در نام یا انتساب این قبر به خاندان عصمت و طهارت اصل تشرف و توسل به آن مکان را زیر سؤال ببرند.
پینوشت:
[1]. عماد الدين طبرى، كامل بهائى، چاپ اول، قم، مؤسسه طبع و نشر قم، 1376 ش، ج2، ص179. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[2]. اربلی، کشف الغمه، چاپ اول، تبريز، 1381 ق، ج2، ص38. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[3]. رک، کتاب پاسخ به شبهات مطرح شده توسط توحيد قريشي
افزودن نظر جدید