پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از مسائل مهم در دین مقدس اسلام، حفظ حرمت مسلمین و عرض و آبروی مؤمنین است. آبروی انسان مؤمن مانند خون او محترم است و فقط خداست که صاحب جان و مال و آبروی همه است و کسی حق ندارد عرض کسی را هتک کند یا آبروی خود را بریزد.

از دیدگان پیشوایان راستین دین اسلام، حفظ آبرو بر همه چیز مقدم است و در این‌باره روایات زیادی از ناحیه‌ی مقدس اهل بیت علیهم السلام صادر گردیده است. نبی مکرم اسلام صلی الله علیه وآله می فرمایند: ایها الناس ان دِماءَکم و اعراضَکم علیکم حرامٌ الی آن تلقوا ربَکم؛[1] ای مردم! خون و مال و آبروی شما حرمت دارد تا قیام قیامت. سرمایه‌ی یک مؤمن آبروی اوست که باید در حفظ آن بکوشد و در خرج کردن آن کیّس و زرنگ باشد.

ائمه‌ی اطهار علیهم صلوات الله نیز همواره در حفظ آبروی مردم می کوشیدند. به این دو جریان تاریخی توجه کنید.

امیرمومنان علیه‌السلام مقدار پنج وسق (حدود پنج بار) خرما برای مردی فرستاد. آن مرد شخصی آبرومند بود و از کسی تقاضای کمک نمیکرد، شخصی در آنجا بود به علی علیه‌السلام گفت: «آن مرد که تقاضای کمک نکرد، چرا برای او خرما فرستادی؟ به علاوه یک وسق برای او کافی بود.» امیرمومنان علی‌علیه‌السلام به او فرمود: «خداوند امثال تو را در جامعه ما زیاد نکند، من می‌دهم، تو بخل می‌ورزی، اگر من آنچه را که مورد حاجت او است، پس از سوال او به او بدهم، چیزی به او نداده‌ام، بلکه قیمت آبرویی را که به من داده، به او داده‌‌ام. زیرا اگر صبر کنم تا او سوال کند، در حقیقت او را وادار کرده‌ام که آبرویش را به من بدهد، آن رویی را که در هنگام عبادت و پرستش خدای خود و خدای من، به خاک می‌سایید.»[2]

و در نقلی دیگر درباره‌‌ی سیدالکونین، حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام آمده که؛ مردی از مسلمانان مدینه به شخصی بدهكار شد و نتوانست قرض خود را ادا کند، از طرفی طلبکار اصرار داشت که او قرضش را بپردازد، آن مرد برای چاره‌جویی به حضور امام حسین علیه‌السلام آمد. هنوز سخنی نگفته بود که امام حسین علیه‌السلام دریافت او برای حاجتی آمده است. برای اینکه آبروی او حفظ شود، به او فرمود: «آبروی خود را از سوال و درخواست رویاروی  و مستقیم نگهدار، نیاز خود را در نامه‌‌ای بنویس که به خواست خدا آنچه تو را شاد کند، به تو خواهم داد.» او در نامه‌ای نوشت: «ای ابا عبدالله! فلان کس پانصد دینار از من طلب دارد و اصرار دارد که طلبش را بگیرد، لطفا با او صحبت کن تا وقتی که پولدار شوم، به من مهلت دهد.» امام حسین علیه‌السلام پس از خواندن نامه او، به منزل خود رفت و کیسه‌ای محتوی هزار دینار آورد و به او داد و فرمود: «با پانصد دینار این پول، بدهکاری خود را بپرداز و با پانصد دینار دیگر، به زندگی خود سرو سامان بده و جز به نزد سه نفر به هیچ کس حاجت خود را مگو: «1- مومن و دین دار؛ که دین نگهبان او است 2- جوانمرد؛ که به خاطر جوانمردی حیا می‌کند. 3- صاحب اصالت خانوادگی؛ که می‌داند تو به خاطر نیازت، دوست نداری آبروی خود را از دست بدهی، او شخصیت تو را حفظ می‌کند و حاجتت را روا می‌سازد.[3]

با وجود الگوهای پاک و مطهری چون خاندان عصمت و طهارت چه نیازی به آموزه‌های پرخطا و سبُک سردمداران صوفیه که عرض و آبروی خود را به خیال انجام کار خیر حراج می‌کرده و شهره‌‌‌‌‌‌ی عام و خاص می‌شدند؟ در حالات ابوحَفْص عَمرو بن سَلَمه حَدّاد نیشابوری که داد صوفیانی چون هجویری و عطار از عظمت او بلند است!، آورده اند که وی بیست سال کار می کرد و تمام درآمد خود را به درویشان می‌بخشید و شب‌ها برای امرار معاش به دریوزگی و گدایی می‌پرداخت.[4]

آیا در احوال هیچ یک از بزرگان دین و صحابه‌ی مؤمن رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل شده که ایشان دریوزه‌گری کرده باشند؟! آیا اهل بیت علیهم السلام که تمام قوت خود را به مسکین و یتیم و اسیر بخشیدند و آیه در شأن ایشان نازل گشت که؛ «وَ یطعمونَ الطَّعامَ علی حُبّهِ مسکیناً وَ یتیماً و اَسیراً. اِنَّما نُطعِمُکُم لِوَجهِ اللّهِ لا نُریدُ مِنکم جَزاءً وَ لا شُکُوراً؛ آنان که به عشق خدا مسکین و یتیم و اسیر را غذا می‌دهند، [می‌گویند]: ما به خاطر خدا به شما غذا می‌دهیم و از شما تشکر و پاداشی نمی‌طلبیم».

آیا این بزرگواران پس از آن به گدایی رفتند؟! به راستی الگوی مرام صوفیانه در گدایی و درویشی چه کسانی اند؟!

منابع:

1- تحف‌العقول، ص 30
2- وسائل الشیعة، ج 2 ص 118
3- الکافی، ج 2، ص 357
4- شرح رساله‌ی قشیریه ص 499
5- سوره انسان/ آیه 8 و 9