پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ معمولا هر گروه و فرقه‌ای در راستای اعتقاد به مذهب خود، دلایلی را می‌آورند. سلفیان هم از این قاعده مستثنی نیستند. ایشان نیز برای اعتقادات خود به دلیل‌هایی از قرآن مجید تمسک جسته‌اند که ما در این مقال به نمونه‌ای از آنها اشاره خواهیم کرد و در انتها نیز، به نقد آن خواهیم پرداخت.

سلفیون چنین ادّعا می‌کنند که تمام اصحاب پیامبر دارای صفات برجسته بوده و عاری از هر گونه خطا و اشتباهی هستند و برای گفتار خود به این آیه از کلام الله مجید تمسک می‌کنند: «مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّـهِ ۚ وَ الَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ ۖ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّنَ اللَّـهِ وَ رِضْوَانًا ۖ سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِم مِّنْ أَثَرِ السُّجُودِ ۚ ذَٰلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْرَاةِ ۚ وَ مَثَلُهُمْ فِي الْإِنجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَىٰ عَلَىٰ سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ ۗ وَعَدَ اللَّـهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا». [فتح/29]

محمد صلی الله علیه و آله و سلم فرستاده خداست و کسانی که با او هستند در برابر کفار، سرسخت و شدید، و در میان خود، مهربانند. پیوسته آنان را در حال رکوع و سجود می‌بینی. آن ها همواره فضل خدا و رضای او را می‌طلبند. نشانه آنها در صورت‌هایشان از اثر سجده نمایان است. این توصیف آنهاست در تورات، ولی مثل آنان در انجیل همانند کشت و کاری است که دانه‌های خود را بیرون آورده و آن را نیرومند ساخته تا آن که بزرگ شده و بر پای خود ایستاده تا جایی که کشاورزان را به شگفتی وا داشته است. این برای آن است که کافران را به خشم آورد. خداوند به کسانی از آنها که ایمان آورده و عمل صالح انجام داده‌اند، وعده آمرزش و پاداشی بزرگ داده است.

خداوند در این آیه به بعضی از صفات اصحاب رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم اشاره می‌کند که عبارتند از:

1. سخت گیر بودن نسبت به کفار و مهربان بودن در میان خود

2. همواره در حال رکوع و سجود دیده می شوند.

3. ایشان فضل خدا و رضایت او را می طلبند.

4. نشانه های آن در صورتشان بر اثر سجده نمایان است. در اینکه هر کس که با این صفات و خصوصیات پرورش یابد، از جمله انسان‌های والا خواهد بود، شکی نیست. ولی کلام در این است که آیا داشتن چند روزه این صفات نیز دلیل برتری این افراد خواهد بود یا اینکه برای انسان، والا بودن، شرط است که در تمام عمر دارای این صفات باشد و در صحنه‌ها و امتحانات مختلف زندگی آزموده شده باشد؟
هیچ مفسر و عالم دینی، ایمان و عمل در یک بخش از عمر را کافی ندانسته، بلکه همراهی این صفات تا پایان عمر با انسان را شرط ایمان دانسته است(1) 

با مطالعه تاریخ اصحاب پیامبر در می‌یابیم که گروهی از ایشان در جنگ جمل و صفین بر عکس آنچه ذکر شد، عمل کردند. یعنی در میان خود سخت‌گیر بودند و خون یکدیگر را ریختند و ... البته این تنها نمونه‌ای از انحراف برخی از اصحاب پیامبر از مسیر حق بود که در اینجا بیان کردیم و به دلیل پرهیز از اطاله کلام شما را به مطالعه شواهد تاریخی دیگر در این زمینه در زنگانی اصحاب پیامبر اکرم دعوت می‌نماییم

بنابراین گروهی از اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم شایسته الگو شدن را دارند که در تمام عمر، متصف به این صفات بوده باشند، نه اینکه فقط در قسمت کوتاهی از زندگی. و اتفاقا اگر سلفیون تمام آیه را تا به انتهاء، مورد دقت قرار می‌دادند، متوجه می‌شدند که خداوند نیز بین این دو گروه فرق گذاشته است و تاکید خداوند فقط بر گروهی است که استمرار بر عمل صالح داشته‌اند.

از این مطلب چند نتیجه می‌توان گرفت
اولا اینکه گروهی از اصحاب نتوانستند نشانه‌های ایمان را تا پایان عمر حفظ کنند و از آن تخطی کردن، پس همه اصحاب پیامبر راستین نبودند.

و ثانیا اینکه خداوند هم بین گروهی که ایمانشان را تا آخر عمر حفظ کردند و گروه دیگری که چنین نبودند، فرق گذاشته است. به گونه‌ای که وعده خود را فقط شامل کسانی قرار داده که ایمان آورده و عمل صالح انجام داده‌اند و تنها به ایشان وعده آمرزش و اجر عظیم داده است.

منبع:

1. سلفی گری در آیینه تاریخ. آیه الله جعفر سبحانی/ ص 45