پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در سده‌های اخیر در ایران، جریان‌های اصلاح‌گر دینی به وجود آمدند که هر کدام روش‌ها و مبانی خاصی برای اصلاح‌گری داشتند. یکی از این جریان‌ها، جریان قرآنیون شیعی است؛ «سید مصطفی حسینی طباطبایی » که متولد 1314 شمسی است، یکی از افراد این جریان است. قرآنیون کسانی هستند که برای احادیث، اهمیت لازم را قائل نمی‌شوند و بسیاری از احادیث را جعلی و ناصحیح می‌دانند. برخی از آنها، تعداد محدودی از احادیث را صحیح می‌دانند و برخی دیگر، هیچ حدیثی را صحیح نمی‌دانند و فقط قرآن را ملاک اعتقاد و عمل می‌دانند.

سید مصطفی حسینی طباطبایی با نقد مبانی تشیع و رد احادیث، از برخی عقاید امامیه فاصله گرفته است. او به مخالفت با عقاید شیعه می‌پردازد و قرآن را مهم‌ترین منبع دریافت عقاید و احکام الهی می‌داند و به رد احادیث می‌پردازد.

در این نوشتار، سعی داریم به تأثیرپذیری او از اهل‌تسنن بپردازیم:

«سید محمدتقی حسینی ورجانی» که سال‌ها با افرادی همچون برقعی و طباطبایی زندگی کرده است، مبتنی بر مشاهدات عینی خود می‌گوید: آقایان «ابوالفضل برقعی» و «حیدرعلی قلمداران» در نماز، دست باز نماز می‌خواندند و در وضو سر و پاها را مسح می‌کردند، در صورتی که آقای «مصطفی حسینی طباطبائی» پایش را به جای مسح، می‌شست و مهر نمی‌گذاشت؛ بلکه حصیری زیر پایش پهن می‌کرد و برخی مواقع روی فرش سجده می‌کرد. وی در نماز واجب، دست باز نماز می‌خواند و البته شنیده شده در نماز مستحبی، دست‌بسته هم نماز خوانده است.[1]

او همچنین در بحث توحید عبادت، به عدم اختلاف میان فرق اسلامی پرداخته و از آیات قرآن استخراج می‌کند که نماز، قربانی، طواف، اعتکاف و نذر، همگی اختصاص به خدای تعالی دارد. او ضمن بیان برخی روایات شیعه در این زمینه، بدون اشاره به اختلاف فتاوای علما و ادله مدافعان، می‌نویسد: «اگر کسی از علما و برادران اهل‌سنت، ملاحظه کردند که عوام شیعه در اطراف قبور طواف می‌کنند یا برای صاحب قبر قربانی و نذر می‌‌کنند و امثال این انحرافات، باید توجه داشته باشند که این امور ناپسند، موافق با آثار اهل‌بیت علیهم‌السلام و مذهب ایشان نیست و همچنین ربطی به فتاوای مجتهدان بزرگ شیعه ندارد.»[2]

یکی از مسائلی که حسینی طباطبایی در آن دارای آراء ناهمسو با علمای شیعه است، بحث عزاداری است. عزاداری برای سیدالشهدا علیه‌السلام که همواره در جامعه شیعه به عنوان یکی از شعائر دینی، مورد تأکید علما بوده، توسط حسینی طباطبائی به نقد کشیده شده است. وی در یکی از سخنرانی‌های خود، درباره بدعت در عمل، عزاداری را یکی از مصادیق مهم آن دانسته و معتقد است بدعت‌های ایجاد شده در عزاداری، مانند زنجیرزنی و سینه‌زنی! که اصلاً در اسلام وجود نداشته است، ریشه در یک فلسفه غلط دارد که حتی برخی بزرگان به آن قائل هستند. وی به بزرگداشت روز اربعین نیز انتقاد کرده و تأکید می‌کند که باید به جای آن، اعیاد اسلامی مانند: فطر و قربان را بها داد. سپس به مردم عزادار اعتراض می‌کند که چرا انفاق‌هایتان را در فطر و قربان نمی‌کنید و در روزهایی که مردم ساخته‌اند انجام می‌دهید؟[3]

بر اساس گزارشات ذکر شده، روشن شد که سید مصطفی حسینی طباطبایی متأثر از وهابیت بوده است و از برخی از دیدگاه‌های شیعه فاصله گرفته است.

پی‌نوشت:
[1]. دکتر حسین محمدی فام، مقاله تاثیر پذیری سید مصطفی طباطبایی از اهل‌تسنن، ص136.
[2]. سایت صدای اسلام، «سایتی که به صورت اختصاصی به نشر و ترویج آثار و تألیفات سید مصطفی طباطبایی می‌پردازد».
[3]. همان.