پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ حدیث وصیت، یکی از مهم‌ترین ادله‌ای است که جریان انحرافی احمداسماعیل بصری به آن استناد کرده و آن را دارای ویژگی‌های خاصی دانسته‌اند؛ به این خاطر حدیث وصیت را به عنوان بنیادی‌ترین دلیل خویش در بین مخاطبین مطرح می‌کنند.

احمداسماعیل بصری، یکی از ویژگی‌های حدیث وصیت را عاصم (بازدارنده) از گمراهی دانسته و معتقد است به خاطر اینکه رسول‌خدا صلی‌الله‌علیه‎و‌آله برای آن تعبیر «لَن تَضِلّوا بَعدَهُ أبَدا» (ديگر پس از آن، هرگز گم راه نشويد) به کار برده، دیگر این حدیث، عاصم از گمراهی خواهد بود. احمد اسماعیل بصری می‌نویسد: «در کتاب غیبت طوسی تنها متنی که از نوشتار بازدارنده از گمراهی روایت شده است وجود دارد؛ همان نوشتاری که رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌خواست آن را بنویسد؛ نوشتاری که در صحیح‌ترین کتاب‌های اهل‌سنت مثل بخاری و مسلم وجود دارد... اینکه رسول الله این وصیت را به وصیت بازدارنده از گمراهی تا ابد توصیف نموده است...».[1]

یکی از شگردهای احمداسماعیل بصری که در بیان استدلال‌هایش بسیار دیده می‌شود مغالطه است؛ او مدعیست حدیث وصیتی که در کتاب الغیبه شیخ طوسی از جانب رسول‌خدا صلی‌الله‌علیه‎و‌آله نقل شده، عاصم از گمراهی است و ابتدای آن، تعبیر «لَن تَضِلّوا بَعدَهُ أبَدا»؛ «ديگر پس از آن، هرگز گم راه نمی‌شويد» به کار رفته است.

شیخ طوسی در کتاب «الغیبة» هنگام نقل حدیث وصیت می‌نویسد: «أَخْبَرَنَا جَمَاعَةٌ عَنْ ...فِي اللَّيْلَةِ الَّتِي كَانَتْ فِيهَا وَفَاتُهُ لِعَلِيٍّ ع يَا أَبَا الْحَسَنِ أَحْضِرْ صَحِيفَةً وَ دَوَاةً فَأَمْلَأَ رَسُولُ اللَّهِ ص وَصِيَّتَهُ حَتَّى انْتَهَى إِلَى هَذَا الْمَوْضِع»؛[2] «خبر داد به ما جماعتی از... (رسول‌خدا رسول‌خدا صلی‌الله‌علیه‎و‌آله) در شبی که وفاتش در آن واقع شد؛ به علی علیه‌السّلام فرمود: ‌ای اباالحسن، کاغذ و دواتی بیاور و رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم وصیت خود را اِملا فرمود تا اینکه بدین جا رسید که فرمود…».

با توجه به متن حدیث وصیت روشن می‌شود که در هیچ بخشی از این حدیث، عبارت «لَن تَضِلّوا بَعدَهُ أبَدا» بیان نشده تا بتوان مدعی شد که حدیث وصیت، بازدارنده از گمراهی خواهد بود؛ بر همین اساس، پایه اول استدلال احمداسماعیل بصری، یعنی استناد به «بازدارنده از گمراهی بودن» آن حدیث، از بین می‌رود.

احمداسماعیل بصری سعی بر این داشته که کتابت حدیث وصیت را ادامه ماجرای قرطاس بداند که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم در آن فرمود: «اِئْتُونِي بِدَوَاةٍ وَ كَتِفٍ، أَكْتُبْ لَكُمْ كِتَاباً لَنْ تَضِلُّوا بَعْدِي»؛[3] «برایم دوات و (استخوان)کِتف (گوسفندی) بیاورید تا برایتان چیزی بنویسم که بعد از آن گمراه نشده و با هم اختلاف نکنید».

اما واقعیت اینست که ارتباط دادن حدیث وصیت به حدیث قرطاس، بدون دلیل است. زیرا حدیث قرطاس طبق منابع اهل‌سنت همچون بخاری، مربوط به روز پنجشنبه (رزیة الخمیس) بوده و حال آنکه بنابر شهادت حدیث موسوم به وصیت، این روایت در شب وفات پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم، نوشته‌ شده است.

طبق منابع حدیثی همچون «کافی» شیخ کلینی،[4] روز وفات رسول‌خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله روز دوشنبه بوده؛ یعنی بین درخواست لوح و کتف در روز پنجشنبه، با وفات پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در روز دوشنبه (که در آن حدیث موسوم به وصیت نوشته شد)، پنج روز فاصله است. لذا نمی‌توان گفت؛ حدیثی که در هنگام وفات رسول‌خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم نوشته شده، همان چیزی است که رسول‌خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در پنجشنبه می‌خواست بنویسد و آن فرد مانع آن شد!

طبق گزارش بعضی از منابع حدیثی شیعه همچون کتاب اسرار آل‌محمد سیلم بن قیس هلالی[5] و غیبت نعمانی[6]، بعد از خروج اصحاب به دستور رسول‌خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله، وصیت توسط امیرالمومنین علیه‌السلام نوشته شد و اصحابی همچون سلمان، ابوذر و مقداد به عنوان شاهد این وصیت بوده‌اند. نعمانی از طریق سیلم بن قیس هلالی، وصیت رسول‌خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله به جانشینانش را این‌گونه نقل می‌کند: «...و در آن صحیفه از امامانی که مؤمنان را بر اطاعت از آنها امر نموده نام آورد که من اوّلین آنها و بعد از من فرزندم حسن و بعد از او حسین و سپس نه فرزندان اویند».

در نتیجه باید توجه کرد که ابتدای روایتی که شیخ طوسی در کتاب خویش آورده و موسوم به حدیث وصیت شده، عبارت «لن تَضِلّوا بَعدَهُ أبَدا» نیامده و احمد اسماعیل بصری به دروغ مدعی شده که این عبارت در این حدیث آمده است، از این ادعاهای دورغ می‌توان به باطل بودن این جریان پی برد. 

پی‌نوشت:
[1]. احمدالحسن، وصیت مقدس نوشتاری بازدارنده از گمراهی، انتشارات انصار امام مهدی، دوم، 1394ش، ص27.
[2]. الشيخ الطوسی، الغيبة، دارالمعارف‌الإسلامية، قم‌، اول‌، 1411 ق‌، ص 150.
[3]. البخاری، صحيح البخاری، دار طوق النجاة، الأولى، 1422ه، ج4  ص69.
[4]. «يَوْمُ‌الْإِثْنَيْنِ يَوْمُ نَحْسٍ قَبَضَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِيهِ نَبِيَّهُ»؛ «روز دوشنبه، روز نحسی است که خداوند، روح نبیش را قبض کرد» الشيخ الكليني،  الكافي، دار الكتب الإسلامية،  تهران، 1407 ق، ج 4  ص 146.
[5]. هلالى، سليم بن قيس، كتاب سليم بن قيس الهلالي،  الهادى،  قم، اول، 1405ق، ج‏2، ص: 658.
[6]. ابن أبي زينب، محمد بن ابراهيم، الغيبة( للنعماني)، نشر صدوق، تهران،  اول، 1397ق، ص: 82.