پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ برخی از مروجان یوگا ادعا می‌کنند در آثار باستانی و حکاکی‌های روی صخره‌ها و کوه‌ها، برخی از آساناها و مباحث یوگا آمده است. آن‌ها ادعا دارند که پیشینه یوگا از این قرار است که خدای مرگ (شیوا)، یوگا را به همسرش، خدای تعلیم و تربیت (الهه پرواتی)، آموزش داد و این مباحث از آن‌ها به انسان‌ها منتقل و سینه به سینه منتقل شده است؛ تا در حدود 400 سال قبل از میلاد، آقای «پتنجلی» در کتابی به نام«یوگه سوتره» این مباحث را مدون کرد. پتنجلی هدف و نهایت یوگا را کنترل افکار و ذهن و متوقف کردن فعالیت ذهنی می‌نامد. یوگا هشت مرحله دارد که مرحله هشتم آن «سامادهی»، توقف فعالیت ذهن و از بین رفتن آگاهی است. در نتیجه، «یوگا توقف آگاهی است».[۱]

وقتی آگاهی از بین برود، اختیار هم نابود می‌شود و در آن هنگام، حالتی تسخیر شده به شخص دست می‌دهد. یوگاکاران این نیروی مرموز را حاصل بیداری کندالینی می‌دانند، کندالینی را با شکل مار چمبره زده نشان می‌دهند. وقتی این مار با انجام یوگا بیدار می‌شود، آثار و علائمی مشخص در شخص ظهور می‌کنند. این نیرو، قدرتی مثبت و مهربان و خیرخواه نیست، بلکه آن را بسیار خطرناک معرفی می‌کنند؛ از این‌رو کندالینی را با نماد مار افعی و آتش نشان می‌دهند.

کندالینی یک نیرویی است که به معنای مار خفته هم نامیده شده است. زمانی که این مار درون انسان، بیدار و فعال شود، بر یوگاکار مسلط می‌شود، پتنجلی عنوان می‌کند این نیرو و حالات از سوی خدایان است و بیان می‌کند: «زمانی که خدایان دعوتت می‌کنند، جایی برای تکبر و دلبستگی وجود ندارد».[2]  یوگی آگاهی و اختیاری از خود ندارد و باید تسلیم خدای «ایشوارا» شود.[3]

ایشوارا، کندالینی را برمی‌انگیزد و به او کمک می‌کند تا بر شخص یوگی مسلط شود. این خدایان با کاهش فروغ آگاهی، بر یوگی تسلط می‌یابند. چون شخص یوگی در اختیار خود نیست و خدایان او را تسخیر کرده‌اند، مسئولیتی در برابر اعمالش ندارد.[4]

مروجان یوگا بر اساس نظر اساطیر خود بیان می‌کنند که یوگا، توسط خدای شیوا به الهه پارواتی آموزش داده شد و آنگاه به انسان‌ها منتقل شد. پتنجلی هم در یوگه، سوتره تصریح می‌کند که در یوگا خدایان تو را دعوت می‌کنند. این خدایان چه کسانی هستند که انسان را دعوت به بیداری کندالینی کرده و در نهایت عامل بیداری کندالینی می‌شوند؟ مروجان یوگا صریحاً صحبت از توقف ذهن و اختیار یوگاکار کرده و نهایت فعالیت‌های یوگا را تسخیرشدگی می‌دانند. آیا این خدایان که یوگی‌های باستان شهود می‌کردند و این کندالینی که انسان را تسخیر می‌کند جِن نیست؟ علائم بیداری کندالینی شباهت بسیاری با افرادی آسیب‌‌دیده از جن دارد.

آیا این این یوگی‌ها، جن را نمی‌پرستند؟ این خدایانی که آنان را تسخیر می‌کند چه موجوداتی هستند؟ این ایشوارا کیست؟ قطعاً خدای ادیان ابراهیمی مُراد نیست.! برخی مترجمان «ایشوارا» را به واژه‌ی خدا، انرژی یا روح کیهانی ترجمه کرده‌اند. موضوع انرژی و چاکراها هیچ مبنای علمی و شاهد عینی ندارد، اما در مباحث شبه‌علمی، کتاب‌ها، همایش‌ها، سخنرانی‌ها و... این بحث‌ها به قدری تکرار شده که از مشهورات روزگار ما به شمار می‌آید. البته مشهوراتی که اعتباری ندارد. این مشهورات همان مباحث خرافاتی است که بین مردم جاری است. ادبیات شبه‌علمی انرژی و چاکرا پوششی برای پنهان کردن اسرار کندالینی شده است.

پی‌نوشت‌ها:
[1]. پتنجلی، یوگه سوتره، فصل۱، بند۲
[۲]. پتنجلی، یوگه سوتره، فصل۳، بند۵۲
[3]. پتنجلی، یوگه سوتره، فصل۱، بند۲۳
[4].ساتیاناندا ساراسواتی‌، سوامی‌‏. یوگا سوتره‌های‌ پتنجلی‌ (چهار فصل‌ رهایی‌). ترجمه‌ی جلال‌ مبارکه‌ای‌ موسوی‌ نسب‌. تهران‌: فراروان‌، ۱۳۸۰
[5]. قرآن کریم، سباء، 41
محمد جواد نصیری