پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ فرقه در لغت به معنای جدایی و تمییز بین دو چیز است. و به گروهی از مردم فرقه می گویند.(1) در اصطلاح گروهی از هم باوران در درون یک دین که استنباط و تببین و تنظیم خاصی از باورها و احکام آن دین را دارند مثل فرقه احمدالحسن.

در طول تاریخ فرقه های زیادی در درون دین اسلام بوجود آمدند و در حال حاضر نیز این امر اتفاق می افتد. یکی از مسائل مهم در مواجهه با فرقه ها، طریقه‌ برخورد ائمه هدی (علیهم‌السلام) با این فِرق ضاله بوده است. باید دانست که برخورد امامان شیعه با فِرق ضاله، برخوردی جدی و بدون اغماض بوده است.

کتب أبو عبد الله البرقی إلی أبی جعفر الثانی (علیه‌السلام) «أَ یَجُوزُ  جُعِلتُ فِداکَ الصلاةُ خَلفَ مَن وَقَفَ عَلَی أَبِیکَ وَ جَدّکَ (علیهماالسلام)؟ فَأَجَابَ: لَا تُصَلّ وَرَاءَهُ.(2) امام جواد (علیه‌السلام) در این حدیث، امت اسلامی را از اقامه نماز پشت سر کسانی که به امامتش اعتقاد نداشتند و بر برخی از ائمه نظیر واقفیان، اسماعیلیان، زیدیه توقف کرده‎اند، نهی کرده است.»

یا در روایتی دیگر امام جواد (علیه‌السلام) می فرماید: «إنّ الزّیدِیّةَ و الواقِفةَ و النُّصّابَ بِمَنزِلَةٍ عنده سَوَاء.(3) فرقه‎های زیدیه، واقفیه و نواصب، در یک ردیف هستند.»

امام محمد جواد (علیه‌السلام) در حدیثی می فرماید: «واقفیه الاغ‎‎های شیعه هستند» و سپس امام آیه ۴۴ سوره فرقان که می فرماید «هُم إِلّا کَالأَنعامِ بَل هُم أَضَلُّ سَبِیلًا» را تلاوت کرد.(4)

فرقه احمدالحسن (یمانی دروغین) نیز قائل هستند که احمد اسماعیل بصری امام سیزدهم و وصی امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) می باشد. این ادعای بی پایه و اساس که همانند فرقه های موجود در تاریخ است نیز مورد پیش بینی اهل بیت(علیهم‌السلام) قرار گرفته و آن را نکوهش کردند.

پس همانطور که توقف بر امامی و قائل نبودن امام بعدی در روایات اهل بیت (علیهم‌السلام) مذموم است، فراتر رفتن از امام دوازدهم و زیادکردن امامان به سیزده امام و بیشتر، نیز مذموم است. در یک حدیث طولانی از امام صادق (علیه‌السلام) نقل است؛ «... امت به واسطه طول مدتش آن را انکار می‎کند، پس گوینده‎ای به هذیان گوید او متولد نشده است و گوینده‎ای دیگر گوید او مرده است و گوینده‎ای دیگر این کلام کفرآمیز را گوید که یازدهمین ما ائمه عقیم است و گوینده‎ای دیگر با این کلام از دین خارج شود که تعداد ائمه به سیزده و یا بیشتر رسیده است و گوینده‎ای دیگر به نافرمانی خدای تعالی پرداخته و گوید روح قائم در جسد دیگری سخن می گوید.»(5)

امام صادق (علیه‌السلام) در حدیثی می فرماید: «عَنْ عَبْدِ الْعَزِیزِ الْقَرَاطِیسِیِّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ(علیه‌السلام)؛ الْأَئِمَّةُ بَعْدَ نَبِیِّنَا(صل‌الله‌علیه‌وآله) اثْنَا عَشَرَ نُجَبَاءُ مُفَهَّمُونَ مَنْ نَقَصَ مِنْهُمْ وَاحِداً أَوْ زَادَ فِیهِمْ وَاحِداً خَرَجَ مِنْ دِینِ اللَّهِ وَ لَمْ یَکُنْ مِنْ وَلَایَتِنَا عَلَى شَیْ‌ءٍ.(6) تعداد امامان بعد از نبی ما(صل‌الله‌علیه‌وآله) دوازده تن است که همگی آنان نجیب و تفهیم شده هستند، هر کس که یکی از آنان را کم و یا زیاد کند، از دین خدا خارج شده و از ولایت ما چیزی را بهره نبرده است.»

پی نوشت:

1. المنجد (عربي بفارسي) و ترجمه محمد بندريگي، انتشارات ايران، چ دوم، ج 2، ص 1321(بيتا).

2. شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج1، ص379.

3. رجال کشی، اختیار معرفة الرجال، محمد بن عمر بن عبدالعزیز کَشّی،  جلد۱، صفحه۴۶۰.
4. همان.
5. کمال الدین و تمام النعمه، شیخ صدوق، ج 2، ص 31 الی 34.
6. الإختصاص، شیخ مفید، ص233.