پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ روایت لوح حضرت زهرا (علیهاالسلام) که توسط جابر بن عبدالله انصاری نقل شده است یکی از مهمترین روایات احتجاجی فرقه احمدالحسن است. آن ها می گویند این روایت «جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ اَلْأَنْصَارِيِّ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى  فَاطِمَةَ (عَلَيْهَااَلسَّلاَمُ) وَ بَيْنَ يَدَيْهَا لَوْحٌ فِيهِ أَسْمَاءُ اَلْأَوْصِيَاءِ مِنْ وُلْدِهَا فَعَدَدْتُ اِثْنَيْ عَشَرَ آخِرُهُمُ  اَلْقَائِمُ (عَلَيْهِ‌اَلسَّلاَمُ) ثَلاَثَةٌ مِنْهُمْ  مُحَمَّدٌ وَ ثَلاَثَةٌ مِنْهُمْ  عَلِيٌّ.[1] جابر بن عبد اللّٰه انصارى گويد: خدمت فاطمه (عليهاالسلام) رسيدم، در برابرش لوحى بود كه نامهاى اوصياء از فرزندان او در آن بود، من شمردم، دوازده نفر بودند، آخر آنها قائم (عليه‌السلام) بود، سه محمد در ميان آنها بود و سه على.»

این فرقه چنین استدلال می کنند که 12 نفر از فرزندان حضرت زهرا با امام علی (علیه‌السلام) می شود 13 امام و همچنین در ادامه روایت می فرماید؛ «3 علی» پس حضرت علی (علیه‌السلام) جز این 12 نفر نیست و گرنه باید می فرمود: «چهار علی». پس وصی سیزدهم همان احمدالحسن است؟

بررسی و نقد:

باید بدانیم در کتب شیعه، حدیث لوح به چهار نوع بیان شده است؛

نوع اول: راوی آن ابوالسفاتج است (که قول صحیح تر هم همین روایت است) می فرمایند: «اوصیا دوازده نفر هستند اولینشان آقا امیرالمومنین (علیه‌السلام) است و یازده نفر از اولاد حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) هستند که آخرینشان قیام کننده است که سه بزرگوار نامشان محمد و چهار بزرگوار نامشان علی است.»[2]

نوع دوم: راوی آن ابی جارود است، بیان می‌کند که: «اوصیا دوازده نفر هستند بدون آنکه اشاره کنند چند نفر از اولاد حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) که سه بزرگوار نامشان محمد و چهار بزرگوار نامشان علی می باشد.»[3]

نوع سوم: راوی آن ابی جارود است بیان می کند که: «اوصیاء دوازده نفرند از اولاد حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) که نام سه نفرشان محمد و نام چهار نفرشان علی بوده. (که به علاوه امام علی علیه السلام می شوند 13 نفر)»[4]

نوع چهارم : که راوی آن ابی جارود است و دقیقا همان روایتی است که این فرقه از آن استفاده می کنند.

نسخه های مختلف وجود دارد و می شود با یک بررسی کوتاه نسخه صحیح را پیدا می کنیم؛

اما نسخه صحیح قابل تشخیص است، زیرا نسخه اول و دوم مخالفتی با هم در تعداد اوصیاء و سه محمد و چهار علی ندارند و فقط نسخه اول تذکر می دهد اوصیاء از فرزندان حضرت زهرا (سلام الله علیها) 11 نفرند که این همان عقیده شیعه است.

و اما نسخه سوم هم که می گوید اوصیاء 12 نفر از اولاد حضرت زهرا (علیهاالسلام) بودند این را هم گفته که چهار نفر از آنان علی نام داشتند در حالیکه در میان فرزندان حضرت زهرا (علیهاالسلام) فقط سه نفر به نام علی هستند، لذا تنها راهی که برای درست شدن مضمون روایت وجود دارد اینست که بگوییم حضرت علی (علیه‌السلام) هم جزو همان اوصیاء دوازده گانه می باشند که چون غالب آنها یعنی 11 نفرشان از فرزندان حضرت زهرا (علیها السلام) بوده اند از باب تغلیب، همه جزء فرزندان ایشان معرفی شده اند .

لذا با این بررسی متوجه می شویم نسخه چهارم، دچار تصحیف شده و چهار علی را اشتباهاً سه علی بیان کرده و آنچه حجت می باشد همان متن سه نسخه اول است و اینها همه در کنار روایات فراوانی است که عدد ائمه و اوصیاء را دوازده نفر می داند و بطلان نسخه چهارم را آشکار می نماید.

نکته بعدی اینجاست که راوی نسخه های دوم ، سوم و چهارم یک نفر به نام ابوالجارود است یعنی او در دو نسخه گفته چهار نفر از اوصیاء، علی نام داشته اند و در یک نسخه گفته سه نفر، و دو نقل بر یک نقل برتری دارد.

همچنین در نسخه های سوم و چهارم این جابر است که می گوید لوح درباره نام اوصیاء از فرزندان حضرت زهرا (علیهاالسلام) بوده که 12 نفر بودند، اما در نسخه اول این حضرت زهرا (علیهاالسلام) هستند که می گویند لوح درباره همه اوصیاء است که 11 نفر از فرزندان منند، و معلوم است که بین برداشت جابر و تصریح خود حضرت، کدام صحیح می باشد.

پی نوشت:

[1]. کافی، کلینی، ج1، ص 532.
[2]. عیون الاخبار الرضا علیه السلام ج 1 ص 46.
[3]. همان، ص 47.
[4]. الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج2، ص346.