پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ ابن‌تَیمیه از منتقدان بزرگ صوفیه از عالمان اهل سنّت می‌باشد. او گرایش صوفیان را به سه دسته تقسیم می‌کند:

صوفیه الحقایق: اهل زهد و تقوی و ریاضت
صوفیه الارزاق: ساکنان خانقاه
صوفیه الرسم: صوفیان اهل رسوم و آداب ظاهری

در اندیشه ابن تیمیه گروه اول، گروه اهل حق و قابل احترام هستند. صوفیان ارزاق و صوفیان رسوم به آداب، غیر حقیقی و فقط انتساب به صوفیان اکتفا کرده‌اند.[1] پس ابن‌تیمیه با همه صوفیه سر انکار و مخالفت ندارد،

ابن تیمیه حتی برخی اهل سکر (رجوع کنید به سکر و صحو) مانند بایزید بسطامی را چنان‌چه اعمالشان مخالف شرع نباشد، معذور می‌داند و آن‌ها را از پیروان وحدت وجود، مانند ابن‌عربی و حلاج، جدا می‌کند؛ اصولاً ابن تیمیه در برخورد با اندیشه‌های عرفانی (عرفان نظری) تفکر ابن عربی را خط قرمز می‌پندارد و با آن به شدت برخود دارد.[2]
وی هم‌چنین در آثارش از مشایخ اولیه تصوف دفاع کرده و حتی کتابی در مقامات و احوال صوفیه به نام التُحفة العراقیه فی الاعمال القلبیه نوشته‌است.[3]
این در حالی است که وهابیت و سلفیت امروزه با شدت هر چه بیشتر صوفیه و تصوف را محکوم و تمامی افراد آن را در مسیر ضلالت می‌دانند. جریان سلفی وهابیت این اندک تفاوت بین گرایش‌های مختلف را نیز به رسمیت نمی‌شناسد و تمامی آن‌ها را یکسره در مسیر تکفیر قرار می‌دهد.

پی‌نوشت:

[1]. طبلاوی محمود سعد، التصوف فی تراث ابن تیمیه، ص49، مصر 1984.
[2]. ابن تیمیـّه، مجموعه الرسائل و المسائل، ج 1، ص 176 ، بیروت 1412.
[3]. ابن تیمیه، ج 1، ص 84، 94، 186، همان.
برگرفته از مقاله «نقد سلفیه بر تصوف»