پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در بین پژوهشگران و محققان درباره سلفی دانستن وهابیت اختلاف وجود دارد. برخی معتقدند جریان وهابیت، درواقع یک جریان انحرافی است و به آرا و اندیشه‌های ابن تیمیه چندان ارتباطی ندارد. اگر تشابهی در این موضوع وجود دارد، به‌خاطر تلاشی است که این گروه در انتساب خود به افکار ابن تیمیه و ابن قیم انجام داده است. وهابیت حتی از جریان سلفی نیز خارج است و تنها یک فکر تکفیری تندرو است، که دیگران را به ادنی دلیلی کافر می‌کند. تلاش گروه‌های وهابی برای سلفی خواندن خود نیز امری است که تا حدودی مشکوک به‌نظر می‌رسد. استاد فرمانیان در این زمینه می‌گوید: «برخی، سلفی نامیدن وهابیت را نمی‌پسندند و معتقدند كه افكار وهابیت، ارتباطی با آرا و افكار سلف ندارد و هیچ‌یك از سلف، اعتقادات وهابیت را قبول ندارند. این حرفْ صحیح و نگارنده نیز با آن موافق است.»[1]
البته اتفاقی که در مجامع علمی افتاده است، سلفی دانستن وهابیت است. وهابیت با نزدیک دانستن افکار خود به ابن تیمیه و ابن قیم جوزی خود را به سلفی‌ها منتسب می‌دانند. استاد فرمانیان در این‌باره می‌گوید: «امروزه با تبلیغات فراوانِ آل سعود و وهابیت، اطلاق سلفیه بر آنان، در میان جوامع مذهبی و علمی پذیرفته شده و مباحث وهابیت، بیشتر حول آرا و افكار سلفیانی می‌چرخد كه تفكرات ابن تیمیه و ابن‌قیم جوزی را پذیرفته‌اند.»[2]
كتاب «العقائد السلفیة بادلتها النقلیة و العقلیة» نگارش آل‌بوطامی از بزرگان وهابی معاصر است. این کتاب عقاید وهابیت را با عنوان عقاید سلفیه مطرح و به مسلمانان سنّی القا می‌شود.
این تلاش امری است که مشکوک به‌نظر می‌رسد. شاید سستی اندیشه‌های محمد بن عبدالوهاب و تناقضات[3] فراوان در مجموعه فکر وهابیت، باعث شده است که ایشان خود را به فکر پذیرفته‌تری مانند ابن تیمیه منتسب بدانند. نتایج افکار تکفیری وهابیت بسیار وحشتناک‌تر از افکار ابن تیمیه است. امروزه بسیاری از کسانی‌که ابن تیمیه را قبول دارند، از وهابیت بیزاری می‌جویند و خود را از این افکار مبری می‌دانند. اصولاً نباید وهابیت را جزء فرق اسلامی دانست. بلکه یک جریان انحرافی است.

پی‌نوشت:

[1]. مهدی فرمانیان، مقاله سلفیه و تقریب، مجله هفت‌آسمان، شماره 47، ص132،بی‌تا.
[2]. همان.
[3]. تحلیل شگفت برانگیز وهابیت از واقعه مسیلمه کذاب.