پایگاه جامع فرق ادیان و مذاهب_ محمد بن عبدالوهاب در «رسالة فی الرد علی الرافضة» می‌گوید: «دعواهم ارتداد الصحابه.[1] ادعای شیعیان ارتداد صحابه است.» با توجه به معنای فقهی ارتداد که همانا کفر مرتد است، باعث می‌شود دین مرتد را از بین رفته بدانند و نتیجتاً ارتداد صحابه به معنای کفر ایشان باشد.[2]
تصریحات دیگری در آثار مهم سلفی‌ها برای اتهام وجود دارد؛
ابن‌جبرین در «شرح عقیدة الطحاویه» می‌گوید: «رافضه احادیث اصحاب را قبول ندارند، چون آن‌ها را کافر می‌دانند.»[3] حتی برخی این‌گونه ادعا کرده‌اند، که شیعه ریختن خون اهل سنت را مباح می‌داند[4] و گاهی می‌گویند: «اهل سنت در نزد شیعه امامیه اثناعشریه کافر هستند.»[5] و این مغالطه‌ای است برای فریب ناآگاهان؛ این‌که شیعه برخی صحابه را کافر می‌داند، کفر به معنای خروج از اسلام نیست، بلکه کفر کلامی و اعتقادی است. روایاتی نیز درباره کفر مخالفین شیعه وارد شده است که تحلیل آن این‌گونه می‌شود:
امام باقر (علیه‌السلام) فرمودند: «دوستی ما ایمان و بغض ما کفر است.»[6]
امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: «امام نشانه‌ای بین خدا و خلق است، هر کس او را بشناسد، مؤمن و هر کس انکار کند، کافر است.»[7]
روایت صحیح و مشهور متفق‌علیه در بین اهل سنت نیز وجود دارد، که با الفاظ مختلف و معنای واحد در کتب متعدد وارد شده است. رسول الله (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «من مات و لم‏ یعرف‏ إمام‏ زمانه مات میتة جاهلیة.[7] هر کس بمیرد و امام زمان خود را نشناسد، به مرگی جاهلی از دنیا رفته است.»[8]
پس تعبیر کافر در مورد مخالفان اهل بیت در زبان روایات وارد شده است. درعین‌حال اجماع بر این است که خود امامان (علیهم‌السلام) و اصحاب ایشان، با آن‌ها مثل یک مسلمان رفتار می‌کردند،[9] و شیعیان در همه زمان‌ها با اهل سنت، مثل برادر معاشرت کرده‌اند.
نگاهی گذرا به تاریخ صدر اسلام به ما نشان می‌دهد، اکثر صحابه پیغمبر خدا (صلی الله علیه و آله) که در مدینه بودند، در اصول اسلام مرتد نشده بودند، ولی بسیاری از آن‌ها در موضوع امامت به خطا رفتند و در حقیقت با پیامبر (صلی الله علیه و آله) مخالفت کردند. پس کفر ایشان به معنای کفر در مقابل اسلام و از بین رفتن احترام خون و مال و ناموس ایشان نیست. بلکه به معنی خلل در ایمانی است که در روز قیامت معیار نجات و فلاح است.
در منابع معتبر اهل سنت نیز شواهدی بر این امر وجود دارد.
روایت متفق‌علیه دیگری که بارها در صحیح بخاری ذکر شده این است: «پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرمودند: در قیامت گروهی از اصحابم بر من وارد می‌شوند، که آن‌ها را از حوض کوثر دور می‌کنند. می‌گویم خدایا این‌ها اصحاب من هستند. حق‌تعالی می‌گوید: نمی‌دانی که بعد از تو چه کردند؛ آن‌ها به روش‌های قبلی‌شان برگشتند.»[10]

پی‌نوشت:

[1]. محمد بن عبدالوهاب، رساله فی الرد علی الرافضه، ص12، سعودی، انتشارات دارالهدی، 1425ه.
[2]. در حالی که منظور از ارتداد، انحراف از امامت است نه ارتداد فقهی
[3]. ابن جبرین، شرح عقیده الطحاویه، درس شماره 56، ص11،بی‌تا،بی‌نا.
[4]. الاثری، ابی‌ عبد الله النعمانی، مجمل عقائد الشیعه و المراجعات فی المیزان، ص37، بی‌تا، بی‌نا.
[5]. الموصلی، عبدالله بن‌عبدالله، حقیقه الشیعه، ص16، بی‌تا، بی‎نا.
[6]. حر عاملی، محمد بن‌حسن، وسائل الشیعه، ج28، ص345، قم: مؤسسه آل البیت لإحیاء التراث، چاپ اول، ‏1409
[7]. صدوق، محمد بن‌علی بن‌بابویه، کمال‏ الدین، ج2، ص412، بی‌تا، بی‌نا.
[8]. تفتازانی، سعد الدین، شرح المقاصد، ج‏5، ص239، قم، الشريف الرضي، 1409
[9]. فاضل هندی، بهاء الدین محمد، كشف اللثام، ج1، ص410، قم: مؤسسة النشر الإسلامي، 1416ه..
[10]. بخاری، محمد بن‌اسماعیل، صحیح البخاری، ج7، ص208، بيروت، دار الفكر، 1401
برگرفته از مقاله قادر سعادتی، تکفیر و اقسام آن در نگاه شیعیان، مجله سراج منیر، شماه 13، ص57، قم، دار الاعلام،1393.