پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ عبادت از اموری است که با نیت عبادت قوام پیدا می‌کند. یک امر را می‌توان به دو نیت انجام داد، که یکی شرک و حرام باشد و دیگری، صحیح؛ بنابراین نباید با بددلی و با سوءظن شخص را متهم به اشتباه کنیم. باید نیت او را در نظر بگیریم و شاید او دارای نیت درستی بوده است.
این موضوع از اشتباهات وهابیت است، که با ظاهربینی به نیت‌خوانی پرداخته و مسلمانان را به شرک متهم می‌کند. اصولاً بر هیچ انسان عاقلی این امر مخفی نیست، که اقوال و اعمال انسان‌ها با اختلاف مقاصدشان دارای اختلاف می‌شود. به‌عنوان مثال دو نفر، با گفتن کلمه یدالله دو معنای متفاوت را مد نظر قرار می‎دهند. یکی مجسمه می‎شود و برای خداوند قائل به جسمیت می‎شود؛ زیرا با این کلمه معنای جسمیت را در نظر گرفته است. دیگری با گفتن این کلمه و قصد بیان قدرت خداوند،  خداوند را از جسمیت تنزیه می‎کند.
در عمل نیز همین‌گونه است. ممکن است شما برای کسی سجده کنید، ولی این کار شما عبادت وی نباشد؛ زیرا این سجده با نیت عبادت و به قصد عبادت انجام نشده است. مانند سجده حضرت یعقوب (سلام الله علیه) به حضرت یوسف (سلام الله علیه) در مصر، که قرآن نیز به آن اشاره کرده است و یا سجده ملائکه به حضرت آدم که برای بزرگداشت وی بوده است، نه برای عبادت آدم (سلام الله علیه).
پس این کار را چون به قصد عبادت و حق ربوبیت انجام نداده است، نباید عبادت بدانیم. این موضوعی است که در روایات شیعه و اهل سنت به آن اشاره شده است. پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند: «انما الاعمال بالنیات.[1] همانا حقیقت اعمال به نیت آن است.» خود سردمداران فکر وهابیت این روایت را دیده و به آن توجه داشته‎اند. مثلا ابن عثیمین می‎گوید: «اگر کسی حلقه (انگشتر) بپوشد، و معتقد باشد که این حلقه استقلالاً موثر است، شرک است، و اگر آن را موثر نداند و آن را سبب بداند، این شرک اصغر است.»[2]
صالح بن فوزان نیز به این نکته اشاره دارد که حتی کارهای مباح با نیت الهی می‌تواند موجب ثواب باشد، «اگر کارهای عادی (مثل اکل و شرب و نکاح و ...) را با نیت کمک به طاعات انجام دهیم، عبادت است و ثواب دارد.»[3]
حالا سوال ما این است، اگر اعمال با نیت تفاوت می‎کند و ممکن است تواضع یک انسان برای اولیاء الهی و ابراز محبت وی نشان از عشق وی باشد و نه عبادت وی، چگونه یک وهابی به خود اجازه می‌دهد دیگری را به عبادت غیر خدا محکوم کند. چرا وهابیت به خود اجازه می‎دهد، نیت‌خوانی کند؟!

پی‌نوشت:

[1]. صحیح بخاری، محمد بن اسماعیل ابو عبدالله بخاری، ج1، ص3،بی‌تا. بی‌نا.
[2]. القول المفید علی کتاب التوحید، محمد بن صالح العثیمین، ج1، ص165،السعودیة، دار ابن الجوزی، 1424ق.
[3]. عقیدة التوحید، صالح بن فوزان، ص36، بی‌تا. بی‎نا.