پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از اموری که برای مسلمانان ایجاد مشکلات می‌کند، این است که ما در تعریف مفاهیم دینی اشتباه کنیم. از راه‌های فهم اشتباه بودن تعریف این است که ببینیم این تعریف چه نتایجی را برای ما به بار می‌آورد. تعریف وهابی از عبادت، از تعاریفی است که لازمه آن اموری غیر قابل قبول است. خود وهابی لازمه تعریفش از عبادت را قبول ندارد.
تعریف وهابیت از عبادت:
صالح بن فوزان که خود از تدوین کنندگان کتب درسی سعودی است و در جامعه وهابیت دارای جایگاه بالایی است در تعریف عبادت این گونه می گوید: «العبادة هی غایة الذل مع غایةالحب.[1] عبادت نهایت خضوع و نهایت محبت است».
حال ببینیم این تعریف چه لازمه ای دارد؟ و این لازمه را خود وهابیت و خود جناب صالح بن فوزان می پذیرد. به چند موضوع اشاره می کنیم؛
1. عبادت اکثر مسلمانان از این تعریف خارج است. زیرا بسیاری از مردم در عبادات خود دارای نهایت تواضع نیستند.
2. عبادت اکثر مسلمانان دارای مفهوم عبادت نیست چون اکثر مسلمانان دارای نهایت محبت نسبت به خدا نیستند.
3. اگر برای پدر و مادر نهایت محبت و نهایت تواضع را داشتیم درحقیقت داریم آنها را عبادت می کنیم. این نوعی شرک است در حالی که خداوند به این امر دستور داده است.
4. تواضع مرئوس به رئیس که خیلی جاها همراه با علاقه و محبت است خود نوعی عبادت باشد مانند صحابه پیامبر(صلی الله علیه و آله) که به وی نهایت محبت و نهایت تواضع را داشتند.
5. بسیاری از امور عبادی از عبادت بودن خارج شود؛ مانند کمک به دیگران که خود نوعی عبادت دانسته شده است. زیرا در آن نهایت محبت و نهایت تواضع نیست.
پس معنای عبادت آن چیزی نیست که وهابیت اراده می‌کند همین نکته باعث شده بسیاری از اهل سنت بر علیه وهابیت در این موضوع کتاب‌هایی بنویسند[2] جای آن است که وهابیت در اندیشه‌های خود دقت بیشتری داشته باشد.[3]

پی‌نوشت:

[1]. اعانة المستفید بشرح کتاب التوحید، صالح بن فوزان، ج2، ص36.
[2]. مانند کتاب توحید العبادة اثر نزار آل سنبل القطیبی که به این موضوع توجه کرده و برای آن موارد نقض زیادی را آورده است.
[3]. برای مطالعه بیشتر می‌توان به مقاله «بررسی و نقد رابطه عبادت و دعا از منظر قرآن و وهابیت، نوشته قادر سعادتی در مجله سراج منیر شماره 15 مراجعه کنید.