نام امیرمؤمنان در دو سوره از قرآن
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از شبهاتی که پیروان وهابیت در مبحث امامت به شیعه وارد میکنند، این میباشد که چرا نام امام علی (علیه السّّلام) در قرآن نیامده و یا آیهای به صراحت امامت ایشان را تصریح نکرده است؟
پاسخ: اولاً: قرآن کریم، کتاب بیان کلیات و اصول عمومی است، نه بیان مصادیق و جزئیات؛ همچون کتاب قانون اساسی که بنا نیست، تمام قوانین حقوقی، جزائی، اقتصادی و... یک کشور در آن بیاید.[1]
ثانیاً: روایتی در کتاب مسلم نیشابوری آمده، که از ابوموسی اشعری روایت کردهاند: «ما در زمان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) سورهای میخواندیم که در اندازه و حجم شبیه سوره توبه بود، که فقط این مقدار از آن را به یاد دارم که «لو کان لإن آدم و ادیان من مال لا بتغی وادیا ثالثا و لا یملاء جوف بن آدم إلّا التّراب.[2] اگر فرزند آدم به اندازه دو دشت بزرگ، ثروت داشته باشد، دنبال دشت سومی میرود و شکم فرزند آدم را چیزی جز خاک سیر نمیکند.» و سورهای دیگر هم بود که شباهت زیادی به سورههای مسبّحات داشت، که آن را نیز فراموش کردهام، مگر آیه «یا أیّها الّذین آمنوا لم تقولون ما لا تفعلون، فکتب شهادة فی أعناقکم فتسئلون عنها یوم القیامة.[3] ای کسانیکه ایمان آوردهاید! چرا سخنی بر زبان میآورید که آن را انجام نمیدهید، هر آنچه بگوییم بر گردن شماست و روز قیامت از گفتههایتان سؤال خواهید شد.»
همانگونه که میدانیم سوره توبه دارای 129 آیه میباشد؛ حال، با توجه به روایت بالا از کجا معلوم آیهای که به نام امیرمؤمنان (علیه السّلام) بهعنوان خلیفه الهی تصریح نموده، در همین دو سوره نیامده باشد؟» شاید برخی بگویند: آیا پذیرش این روایت بهمعنای وقوع تحریف در قرآن کریم نیست؟ در پاسخ میگوییم: شیعه و سنی معتقد به عدم وقوع تحریف در قرآن کریم هستند، با این حال این پرسش را باید کسانی پاسخ دهند، که آن را روایت نموده و در کتابهای خود آوردهاند و یا کسانیکه این کتابها را صحیح میپندارند و استناد ما به این روایت و روایات مشابه از این باب است که شبهه کنندگان این روایات را صحیح میدانند.
- در روایتی دیگر ابن عباس از عمر بن خطّاب روایت میکند، ما آیهای در قرآن داشتیم که به آن آیه رجم میگفتند و بر اساس همان آیه حکم رجم را اجرا میکردیم: «ابن عباس از عمر روایت کرده: خداوند رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) را به حق مبعوث نمود و قرآنی بر او نازل کرد، که آیه سنگسار نیز در آن بود و ما با تمام وجود آن را درک کرده بودیم. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) سنگسار کرد و ما سنگسار کردیم؛ به خدا سوگند! ترس آن دارم مدّتی بگذرد و برخی بگویند ما این آیه را در کتاب خدا نمییابیم و آنگاه بهخاطر ترک یکی از واجبات الهی به گمراهی بیافتند...»[4]
اما امروزه در هیچ قرآنی از قرآن مسلمانان، آیهای که عمر بن خطّاب از آن سخن میگوید، دیده نمیشود (مانند مورد پیشین).
- همچنین بسیاری از منابع اهلسنت، روایت زیر را از عمر بن خطّاب نقل کردهاند: «عمر بن خطّاب از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) روایت کرده: قرآن کریم یک میلیون و بیست و هفت هزار حرف است.»[5] این در حالی است که بنا به اعتراف بزرگان اهلسنت، همچون قرطبی و دیگران در قرآن موجود، حدود سیصد هزار حرف وجود دارد یعنی یک سوم آنچه عمر ادعا کرده: «مجاهد گفته: آنچه ما از حروف قرآن کریم شمارش کردیم، سیصد و بیست و یک هزار و صد و هشتاد حرف میباشد.»[6]
سیوطی نیز در کتاب «الاتقان» و «الدر المنثور» پس از ذکر روایتی که بالاتر از عمر بن خطّاب آمد، به همین نکته اشاره کرده که قرآنهای موجود این مقدار از حروف که عمر بن خطّاب ادّعا کرده را ندارد و ناچار شدهاند، این موضوع را اینگونه توجیه کنند: «برخی علما گفتهاند این عدد (تعداد حروفی که از عمر بن خطّاب نقل شد) به اعتبار قرآنی است که اوّل بوده و گرنه قرآنی که اکنون در دست ماست، به این مقدار نمیرسد.»[7] حال ما نیز میگوییم شاید آیهای که از ما میخواهید، در همان دو سوّم قرآنی که عمر مدّعی شده و پس از آن حذف گردیده، آمده بوده است.
- امام حنابله، احمد بن حنبل مدّعی است که دو سوّم از سوره احزاب که امروز در قرآنها موجود است، حذف گردیده: «زرّ بن حبیش گوید: ابی بن کعب به من گفت: آیات سوره احزاب را که میشماردی، به چند آیه میرسیدی؟ گفتم: 73 آیه. گفت: هرگز، من خودم آن سوره را خوانده و آیاتش را شمارده بودم، که چیزی معادل سوره بقره و از جمله آیات آن این بود: «هرگاه پیرمرد و پیرزنی زنا کردند، حتماً هردوی آنان را بهعنوان عذابی از سوی خداوند، سنگسار کنید، که خداوند دانا و حکیم است.»[8]
این در حالی است، که سوره بقره دارای 286 آیه بوده و سوره احزابی که در قرآن وجود دارد، 73 آیه میباشد؛ یعنی نزدیک به یک چهارم سوره بقره. گفتنی است اعتبار این روایت نزد وهابیت تا جایی است که ابن کثیر دمشقی، دنبالهرو مکتب ابن تیمیه، در کتاب تفسیر خود با نقل همین روایت، سند آن را نیز «حسن (نیکو و قابل قبول)» میداند.[9]
همچنین از عکرمه و دیگران روایت کردهاند: «سوره احزاب به اندازه سوره بقره بود.»[10] و حال آنکه اشاره شد که سوره احزاب 73 آیه بیش ندارد و سوره بقره 286 آیه؛ حال، از کجا معلوم آیه مورد نظر شما، در این بخش از قرآن نبوده باشد؟
- همچنین روایت کردهاند ابن مسعود در قرآن خود، سورههای معوذّتین (ناس، فلق) را محو میکرد و این دو سوره را در قرآن خود نمیآورد: «ابن مسعود دو سوره معوذتین را در قرآن خود نمینوشت.»[11] و با عبارتی قریب به آن، چنین روایت کرده است: «عبدالله بن مسعود سورههای معوذتین (ناس و فلق) را از قرآنهای خود میتراشید و محو میکرد و میگفت این دو سوره از قرآن کریم نیستند.»[12] ما نیز میگوییم همانگونه که بر اساس روایات خودتان، بخشهایی از قرآن، همچون سورههای معوذّتین از برخی قرآنها تراشیده و یا محو شده، شاید آیاتی که درباره نام امیرمؤمنان (علیه السّلام) از ما مطالبه میکنید، هم به همین سرنوشت دچار شده باشد؟
پینوشت:
[1]. برای مطالعه بیشتر کلیک کنید.
[2]. صحیح مسلم، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ج 2، ص 726.
[3]. همان.
[4]. صحیح بخاری، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ج 6، ص 206.
[5]. مجمع الزوائد و منبع الفوائد، مصر، ج 2، ص 824.
[6]. الجامع الأحکام القرآن، قرطبی، دار الشعب، قاهرة، ج 1، ص 65.
[7]. الدر المنثور، سیوطی، دارالفکر، بیروت، ج 8، ص 699.
[8]. مسند أحمد بن حنبل، مؤسسه قرطبه، مصر، ج 5، ص 132.
[9]. تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر، دار الفکر، بیروت، ج 3، ص 466.
[10]. صحیح ابن حبان، بیروت، ج 10، ص 273.
[11]. مسند أحمد بن حنبل، مؤسسه قرطبه، مصر، ج 5، ص 129.
[12]. همان.
افزودن نظر جدید