پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ با مراجعه به تاریخ و نظر محقّقان، به‌دست می‌آید که مدار تغییر سال، نزد یهود، سال قمری نبوده، تا پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بخواهد در پیروی یا مخالفت با روزه‌ی آنان، امر یا نهی فرماید؛ بلکه روزه‌ی یهود در روز دهم از ماه تشرین الاول، مطابق با آبان‌‌ماه شمسی و اکتبر میلادی بوده، که آن را روز «کیپور» یعنی روز «کافر» یا «کفّاره» نامیده‌اند و آن روز است که اسرائیلیون با لوح دوم از دین خود آشنا شدند.
به عبارت دیگر سال یهود بر اساس سال شمسی است و تقریبا هر 36 سال یک‌بار روز عاشورا، با روزی که یهود در آن روزه می‌گیرند، در یک ایام قرار می‌گیرد، بدین ترتیب چگونه ممکن است، پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) مسلمانان را به موضوعی که در چند 36 سال، یک‌بار امکان تطابقش وجود دارد، امر نماید؟!
دیگر آن‌که روز ورود پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به مدینه در ربیع‌‎الاول بوده و نه در ماه محرم و به این ترتیب به کذب این موضوع پی‌‌می‌بریم، که اساساً روز عاشورا یعنی روز دهم محرم، روز ورود آن حضرت به مدینه نبوده تا حضرت با ورود به مدینه و مواجهه با روزه‌ی یهودیان و به شکرانه نجات خود از کفار مکه امر به روزه‌ی این روز بدهد!
اشکال اساسی دیگر به روایات روزه عاشورا، تفاوت موقعیت زمانی روزه یهود با روزه مسلمانان است، که به جای صبح تا غروب، از غروب آفتاب تا غروب آفتاب روز دیگر است؛ همان‌گونه که دکتر جواد علی می‌گوید: «و مقصود از روزه‌ی یهود در روز عاشورا، همان روز «کفّاره» است که در آن روزه گرفته و به‌عنوان روز انقطاع، از آن یاد کرده و پنج روز پیش از عید مظال، در ده روز آغازین ماه تشرین است که به آن روز «کیپور» گفته می‌شود و روزه در آن از غروب خورشید امروز تا غروب روز بعد است و برای آن حرمتی هم‌چون حرمت روز شنبه، قائلند و در این روز، ماهن اعظم برای ادای فرایض دینی وارد قدس الأقداس می‌شود.»[1]
بنابراین با توجه به روایات متعددی که از منابع شیعه و سنی در نقد روزه‌ی روز عاشورا بیان شد، به این نتیجه می‌رسیم که هرگونه اعتماد به صدور این روایت از ناحیه پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) سلب گردیده و این احتمال را تقویت می‌کند، که این روایات از ساخته‌های خاندان بنی‌امیه است که خود پدید آورنده واقعه کربلا بوده و به این نحو خواسته‌اند، با کم‌رنگ نمودن اهمیت روز عاشورا، افکار جامعه اسلامی را به این‌گونه امور جلب کنند، تا لکه ننگ ابدی را از دامن خود بزدایند.[2]

پی‌نوشت:

[1]. «و یقصدون بصوم الیهود یوم عاشورا ما یقال له: «یوم الکفّاره» و هو یوم صوم وانقطاع و یقع قبل عید المظالّ بخمسة أیّام أی فی یوم عشرة تشرین و هو یوم الکبور و یکون الصّوم فیه من غروب الشّمس إلی غروبها فی الیوم التّالی، و له حرمة کحرمة السّبت، و فیه یدخل الکاهن الأعظم قدس الأقداس لأداء الفروض الدّینیّة المفروضة فی ذلک الیوم.» المفصّل فی تاریخ العرب، علی جواد، چاپ دار الملایین، بیروت، ج 6، ص 339.
[2]. برای مطالعه بیشتر به این مقالات رجوع کنید:
«روزه‌ی روز عاشورا نزد علمای اهل‌سنت»
«روزه‌داری و توصیه مؤکد بر این عمل در روز عاشورا؟»
«روزه عاشورا سنت است یا بدعت؟»
«روزه‌داری به پاسداشت روز عاشورا»
«روزه‌‌‌ی عاشورا، نشانه شادیست یا اندوه؟»