پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ جنید بن محمد قواریری یکی از علمای حنابله است که در مورد او مطالب نادرست و غیر واقعی، غالباً از قول خودش نقل شده است؛ یکی از این موارد غیر واقعی برای بزرگ جلوه دادن او این است که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) را در خواب می‌بیند. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) از پشتِ سرِ جنید، بازوی او را گرفته و او را هل می‌دهد تا این‌که جنید را در مقابل و پیش روی خداوند نگه می‌دارد. او تعبیر این خواب را از چند نفر از علما می‌پرسد و آنان این‌گونه تعبیر می‌کنند، که تو پرچم‌دار علم شده و علم را تا دیدار با خداوند رهبری خواهی کرد.[1]
او در خواب خداوند را می‌بیند؛ و مسلمانان معتقدند خداوند قابل رؤیت نیست، و وقتی دیدن خدا محال است، در خواب نیز نمی‌توان خداوند را مشاهده نمود؛ بنابراین خواب‌های بسیاری که نقل شده و بیننده خواب می‌گوید خدا را در خواب دیدم، می‌تواند از نشانه‌های جعلی بودن مطلب باشد؛ اما استفاده از تعبیر این خواب، ادعایی است که جنید، تأیید پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، را برای خود به اثبات می‌رساند و علمای رجال نیز، او را امام دنیا در زمان خود، توصیف می‌کنند.[2]
خواب دیگری که جنید، تأیید پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) را برای خود، ادعا می‌کند، این است که جنید نقل می‌کند که «سری سقطی»، دایی جنید، به او پیشنهاد سخنرانی و موعظه مردم را داد، اما جنید که خودش را شایسته این مقام نمی‌دانست، پیشنهاد دایی خود را نپذیرفت. شب هنگام در عالم خواب، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) را خواب دید. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به او فرمود: برای مردم سخنرانی و آنان را موعظه کن! جنید بن محمد ابتدای روز بعد به دیدار دایی خود رفت، و در زد. دایی جنید به او گفت: حرف مرا گوش نکردی، تا این‌که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به تو دستور داد.[3]
در این جریان نیز ادعا شده است که وقتی جنید قصد ارشاد مردم را نداشت و خود را شایسته این مقام نمی‌دانست، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به خواب او آمده و او را به ارشاد مردم امر نمود. در ادامه این نقل نیز یکی از معجزات جنید آمده که یک غلام مسیحی را هدایت به امر می‌نماید، یعنی به او می‌گوید مسلمان شو و او قبول می‌کند.
اشکال این است که این ادعاها نه با خواب اثبات می‌گردد، و نه با ادعای انسان در مورد خودش، که این‌جا این ادعا از طرف جنید در مورد خود، با خواب به اثبات رسیده است، خواب دیگری نیز از او نقل شده که جنید بن محمد، شیطان را در خواب دید و به او گفت: «ای دزد! این‌جا چه کار داری؟ شیطان به تعریف جنید پرداخته و گفت: اگر همه مردم مثل تو بودند، دزد بودنِ من هیچ نفعی به حالم نداشت.»[4]
بنابراین نقل قضایای ساختگی و استفاده از خواب که نزد دیگران حجیت ندارد، و آوردن این داستان‌ها در شرح حال کسانی‌که قصد بزرگ نمودن آنان را دارند، به هیچ وجه چیزی را به اثبات نمی‌رساند.

پی‌نوشت:
[1]. «قال الجنيد: رأيت في المنام كأن النبي صلى الله عليه وسلم أخذ بعضدي من خلفي، فما زال يدفعني حتى أوقفني بين يدي الله تعالی، فسألت جماعة من أهل العلم فقالوا: إنك رجل تقود العلم إلى أن تلقى الله تعالى.» تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، بیروت: دارالكتب العلمية، 1417ق، ج7، ص252.
[2]. «كان أمام الدنيا في زمانه.» الکامل فی التاریخ، ابن اثیر جزری، بیروت: دارصادر، 1386ق، ج8، ص62.
[3]. «قال الجنيد قال لي خالي سري السقطي تكلم على الناس وكان في قلبي حشمة من الكلام على الناس فإني كنت أتهم نفسي في استحقاقي ذلك فرأيت ليلة في المنام رسول الله صلى الله عليه وسلم وكانت ليلة جمعة فقال لي تكلم على الناس فانتبهت وأتيت باب السري قبل أن أصبح، فدققت الباب. فقال لي: لم تصدقنا حتى قيل لك؟ فقعدت في غد للناس بالجامع وانتشر في الناس أن الجنيد قعد يتكلم على الناس فوقف علي غلام نصراني متنكراً وقال: أيها الشيخ ما معنى قول رسول الله صلى الله عليه وسلم اتقوا فراسة المؤمن فإنه ينظر بنور الله فأطرقت ثم رفعت رأسي وقلت أسلم فقد حان وقت إسلامك فأسلم الغلام.» وفیات الاعیان، ابن خلکان، دارالثقافة، ج1، ص374.
البدایة والنهایة، ابن کثیر، بیروت: دار إحياء التراث العربی، 1408ق، ج11، ص129.
[4]. « قال الجنيد: رأيت إبليس في النوم، فقلت يا لص! إيش مقامك هاهنا؟ فقال: وإيش ينفعني قيامي لو أن الناس كلهم مثلك، ما نفعتني لصوصيتي شيئاً.» تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، بیروت: دارالكتب العلمية، 1417ق، ج7، ص254.