پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از بزرگترین مشکلات پیش روی جوامع اسلامی در دوره‎های اخیر، پدیده شوم تکفیر است. عمده این حرکت توسط گروه‎های سلفی و  وهابی شکل گرفته است و سبب کشته شدن مسلمانان زیادی گردیده است.
امّا این پدیده آنقدرها هم تازه نیست. نمونه‎های فراوانی در تاریخ صدر اسلام دیده می‎شود که مسلمین بی گناهی، به‎راحتی و به‎کوچکترین بهانه مورد تکفیر واقع شده‎اند. به‎طور مثال سعد بن وقاص، عمار را صرفا به خاطر مخالفت با سیاست‎های نادرست عثمان، کافر می‌‎خواند و می‎گفت: «اخرجت رقبة الاسلام من عنقک.[1] عهد اسلام از گردنت برداشته شده(و کافر گشته‎ای).»
تکفیر امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) توسط خوارج و امویون نیز از مشهورترین وقایع تلخ تاریخ اسلام است. حتی خلیفه اول در ماجرای جنگ ردّه، عده‎ای زیادی از مسلمین را صرفا بخاطر عدم موافقت با دادن زکات به وی، کافر خوانده و خون آنان را مباح اعلام می‎کند: «لو منعونی عناقا کانوا یؤدونه الی رسول الله(صلی الله علیه) لأقاتلنّهم علی منعها.[2] اگر حتی بزغاله یکساله‎ای را که به رسول خدا(صلی الله علیه و آله) می‎دادند از من منع کنند، با آنان خواهم جنگید.»
مشکل اینجاست که همه این اعمال زشت به راحتی توجیه می‎شده است. چنانکه پس از آنکه خالد بن ولید به مالک بن نویره یورش برده، او و یارانش را بدون دلیل می‎کشد، از سرها پایه برای دیگ‎های غذا درست می‎کند و همان شب با همسر وی همبستر می‎شود، عمر برآشفته می‎شود و او را مورد عتاب قرار می‎دهد اما ابوبکر می‎گوید: «او را رها کنید که او اجتهاد کرده و خطا نموده است و او اولین کسی نیست که مرتکب خطا می‎شود!»[3] آیا به راستی چنین مخالفت‎های آشکار با اسلام، جزو اجتهادات است؟! و آیا بر گردن چنین کسی هیچ حدّ و تعذیری نیست؟!
معاویه نیز تکفیر را چنان به اوج می‎رساند که وقتی سفیان غامدی را به عراق می‎فرستد، به او چنین دستور می‎دهد: «اقتل کلّ من لقیت ممن لیس هو علی رأیک.[4] به هرکس برخورد نمودی که با نظر تو مخالف بود، او را به قتل برسان.» آری تکفیر صرفا بهانه‎ای بوده است برای از سر راه برداشتن مخالفین و توجیه قتل و غارت آن‌ها!
نمونه‎های فراوان دیگری نیز می‎توان در تاریخ یافت که جملگی نشانگر تاریخی بودن این مشکل است. و تنها راه حل آن، بازگشت به اسلام راستین و دست برداشتن از توجیه چنین اشتباهات بزرگی است.
نویسنده: سلام

پی‎نوشت:
[1]. ابن قتیبة الدینوری، المعارف، ص550، الهيئة المصرية العامة للكتاب: القاهرة.
[2]. ابن کثیر، البدایة و النهایة: ج6 ص343، دار إحياء التراث العربي: بیروت.
[3]. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة: ج1 ص171،  دار الكتب العلمية: بيروت.
[4]. ابراهیم بن محمد ثقفی ، الغارت: ج2 ص467، انجمن آثار ملى‏: تهران.