پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ حج یکی از آیین‌های الهی است که خداوند آن را از دیرباز بر مردم تکلیف نموده: «وَلِلَّـهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا ۚ وَمَن كَفَرَ‌ فَإِنَّ اللَّـهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ [آل‌عمران/97] و برای خدا، حج آن خانه، بر عهده مردم است. البته بر کسی که بتواند و به سوی آن راه یابد و هر که کفر ورزد یقینا خداوند از جهانیان بی‌نیاز است» و مردم هر ساله به طواف خانه خدا می‌آمدند. بعدها و در طی قرون مختلف وقتی جریان امتحان الهی برای حضرت ابراهیم (علی نبیّنا و آله و علیه السلام) در ذبح اسماعیل به وقوع پیوست و پس از آن‌که ابراهیم خلیل الرحمن از این امتحان الهی سربلند بیرون آمد، قربانی در منا نیز به یادگار آن حادثه مهم و تاریخی، جزء مناسک حج شد و مردم در موسم حج قربانی می‌کردند.
این آیین در دین مبین اسلام نیز بر مسلمانان تکلیف شد تا پس از پشت سر گذاشتن مراحل مختلف و وقوف در عرفات و مشعر، به سرزمین منا رفته پس از رمی جمرات، هر حاجی یک قربانی برای رضا و قرب به پروردگار انجام دهد؛ بنابراین همه ساله حجّاج بیت الله الحرام که جمعیتی بیش از سه میلیون نفر را تشکیل می‌دهند در سرزمین عرفات، قربانی‌های خود را ذبح می‌کنند.
در سال‌های نه چندان دور بسیاری از مذبوحات (حیوانات قربانی) پس از کشتار، به همان صورت در همان سرزمین رها گشته و تلف می‌شدند بدون این‌که استفاده بهینه‌ای از گوشت این دام‌ها به عمل آید. و در آن سال‌ها تمام دغدغه ما بر سر این بود که چرا دولت عربستان بی‌تفاوت از کنار این قضیه عبور می‌کند و حال آن‌که می‌توانست با یک مدیریت صحیح، تمامی دام‌های ذبح شده توسط حاجیان را به سردخانه‌های مجهز منتقل کرده و پس از بسته‌بندی مناسب به نقاط مختلف و محروم جهان اسلام گسیل دهد.
بالاخره با پی‌گیری دولت ایران و شاید سائر دولت‌های اسلامی، عربستان نیز به خود آمد که در مقابل این‌همه گوشت و غذای مصرفی به سادگی نگذرد و آن را در جای خود مصروف دارد. اما امسال شاهد به مسلخ رفتن خود حاجیان به‌جای قربانی‌هایشان بودیم. حاجیان امسال پس از وقوف در عرفات، شب را در مشعرالحرام به صبح رسانیده و در صبح‌گاه روز دهم ذی‌الحجه راهی «سرزمین منا» شدند تا پس از رمی جمرات در روز اول، سنت و آیین ابراهیم که همان قربانی است را انجام داده و پس از تقصیر، از حالت احرام خارج شوند،[1] امّا این‌بار سرنوشت جور دیگری رقم خورد و حاجیان در مسیر رمی جمرات به ناگاه خود قربانی شدند و به دیدار حق شتافتند. حادثه‌ای پس عظیم و البته دلخراش که در آن جان پاک هزاران حاجی گرفته شد و بیش از 18 کشور دنیا را داغدار و عزادار نمود.[2]
آن‌چه از گفتار شاهدان عینی این حادثه که توسط خبرنگاران داخلی و خارجی در مکه و مدینه و همچنین پس از بازگشت در فرودگاه‌های کشور شنیده می‌شود این‌گونه به دست می‌آید که مسئولین برگزار کننده حج در عربستان، همان رفتاری را بر حاجیان در سرزمین منا انجام دادند که با حیوانات قربانی در قربان‌گاه رفتار نمودند و بدون ذره‌ای تعصب دینی و حتی حس انسانی و بشر دوستانه، افرادی را که رمقی داشتند را نیز به حال خود رها کرده تا به خیل قربانیان بپیوندند.
آری حاجیان امسال بسیار در گزارش‌های خود بیان می‌داشتند که دریغ از یک جرعه آب، که شاید حتی اگر بر سر و صورت مصدومین و ومجروحین این حادثه پاشیده می‌شد جلوی این قتل‌عام خاموش در منا تا حدّ بسیاری گرفته می‌شد و حاجیان بسیاری اکنون در آغوش گرم خانواده‌هایشان بودند.

پی‌نوشت:
[1]. امام خمینی، مناسک حج، حواشی آیه الله سید محمود شاهرودی، قم1389، بخش وقوف، مسأله 978 به بعد
[2]. سیمای جمهوری اسلامی 10/07/94 اخبار سراسری