پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ شبه‌آیین اکنکار برای ترویج افکار خود از هیچ ابزاری تبلیغی کوتاهی نکرده و برخلاف گفته‌های خود که تبلیغ برای اکنکار ممنوع است از هر روشی تبلیغی متداول برای بیش‌برد اهداف این شبه‌آیین استفاده شده است.
الف) کتاب‌ها: بیش از پنجاه عنوان از کتاب‌های اکنکار در ایران ترجمه و منتشر شده‌اند. بیش از بیست عنوان مربوط به کتاب‌هایی است که پال توئیچل (بنیان‌گذار این فرقه) آن‌ها را نگاشته است. نیز افزون بر بیست جلد از کتاب‌های «هارولدکلمپ» رهبر در قید حیات اکنکار به زبان فارسی ترجمه و منتشر شده‌اند. از دیگر نویسندگانی که در اکنکار قلم زده‌اند می‌توان به «تاد کرامر»، «به راد استایگر»، «جیمز پال دیویس»، «تریل ویلسون»، «موری میتسو»، «پتی سمپسون» و «رابرت ماش» اشاره کرد.
عمدهٔ این کتاب‌ها را مرحوم هوشنگ اهرپور به فارسی برگردانده است. مهیار جلالیانی نیز نزدیک به ده جلد از کتاب‌های اکنکار را ترجمه کرده است. از دیگر مترجمانی که در حوزهٔ ترجمهٔ آثار اکنکار فعالیت کرده‌اند می‌توان به «مینو ارژنگ»، «یحیی فقیه»، «مرجان داوری»، «مریم داوری»، «محمد هادی ماکانی»، «شهرام محمدپور»، «شهرام شامحمدی»، «محمدعلی اخلاق دوست» و «اخوان تفتی» اشاره کرد. از این تعداد مترجمان فقط یک نفر را اکیست دانسته‌اند که البته اثبات آن نیز به سختی ممکن است.
ب) دیسکورس‌ها: دیسکورس جزوه‌ای است که از طریق آن، استادِ حقِّ در قید حیات، آموزش‌های نخستین و لازم را به اکیست‌ها ارائه می‌دهد. در واقع دیسکورس، اولین ارتباط بین چلا و ماهانتا محسوب می‌شود. در این آموزش‌نامه‌ها علاوه بر آموزش مفاهیم و عقاید اکنکار، به پرسش‌های چلا نیز پاسخ داده می‌شود. دیسکورس، آموزش‌نامه‌ای محرمانه بین استاد و چلا است. متقاضی عضویت اکنکار قبل از این‌که به عنوان چلا یا اکیست در این گروه پذیرفته شود باید به مدت دوسال در اکنکار مطالعه کند. سیر مطالعات افراد با مطالعهٔ دیسکورس‌های خصوصی آغاز می‌شود. این دیسکورس‌ها حاوی مطالبی دربارهٔ سفر روح و راه پنهان خدا است. این سیر دوساله برای وصل اوّل او کفایت می‌کند. اما برای دریافت وصل‌های بعدی باید مطالعات فراوان دیگری را همراه با روش‌ها، تمرین‌ها و آموزش‌های دیگر داشته باشد. [1]
اکنکار در گفتار و کردار دچار تناقض‌ها و پارادوکس‌های فراوانی است. بسیاری از مواقع نیز ابایی از این رویکردهای متضاد و متناقض ندارد. سیر آموزش چلاها و اعطای وصل‌ها نیز از این قبیل‌اند. برخلاف آن‌چه پال توئیچل دربارهٔ لزوم مطالعات دوسالانهٔ دیسکورس‌ها برای رسیدن به اولین وصل گفته است در جایی دیگر می‌نویسد: «هنگامی‌که کسی ابتدا طریقت اک را برمی‌گزیند و مطالعهٔ دیسکورس‌ها را آغاز می‌کند، وصل درون را دریافت کرده است. [2]
پال در این گفتار، دریافت وصل را مصادف با دریافت نخستین دیسکورس می‌داند؛ درحالی‌که در گفتاری دیگر، مطالعهٔ دوسالانهٔ دیسکورس‌ها را برای دریافت وصل الزامی دانسته است. یکی از ویژگی‌های دیسکورس‌ها که پرسش‌های بسیاری دربارهٔ آن متولد شده، محرمانه بودن آن‌هاست. دیسکورس‌ها آموزش‌هایی محرمانه بین چلا و ماهانتا هستند. اجازه دادن به کسی که بدون نخستین مکاتبه با ماهانتا آن‌ها را بخواند و باعث افشای مطالب آن گردد، هم به چلا و هم به معلّم لطمه می‌زند. زمانی‌که چلا مطالعهٔ دیسکورس‌ها را آغاز می‌کند باید بداند که ریسمانی بین خود و استادش برقرار می‌شود ریسمانی نامرئی و محرمانه که ماهانتا از آن برای برقراری ارتباط با چلا استفاده می‌کند. [3]
محرمانه بودن این دیسکورس‌ها اقتضا می‌کند چلا آن را از همه پنهان دارد. البته اعضای خانواده‌ای که زیر یک سقف زندگی می‌کنند می‌توانند به دیسکورس‌های یکدیگر دسترسی داشته باشند. هم‌چنین چلا نباید بیش از یک دیسکورس دریافت کند. دربارهٔ مطالب دیسکورس‌ها نیز نباید با هیچ‌کس دیگری سخن بگوید. تهدیدهای زیادی وجود دارد که چلا در صورت افشای مطالب دیسکورس یا استفاده از دیسکورس‌های دیگران با آن روبه رو می‌شود.
پرسش‌هایی که دربارهٔ علّت محرمانه بودن دیسکورس‌ها وجود دارد بی‌جواب مانده است. پال توئیچل در جواب نامهٔ چلاهایی که علّت آن‌را خواستار شده بودند بار دیگر این قوانین را ذکر کرده و با تهدیدهایی از قبیل قطع شدن ریسمان ارتباطی چلاها با استاد و عدم پیشرفت معنوی، به فرافکنی پرداخته است. [4]
ج) رمان‌ها: اکنکار علاقهٔ ویژه‌ای دارد که از هنر رمان‌نویسی برای ترویج آموزه‌های خود بهره گیرد. پال توئیچل بسیاری از کتاب‌های خود را در قالب رمان به جامعهٔ اکنکار تحویل داده است. کتاب‌های پنجه زمان، طریق دارما، طنین پرخروش اک، شرق خطر، سه نقاب گابا، در قالب رمان نگاشته شده‌اند. برخی دیگر از کتاب‌های اصلی او نیز داستان‌واره است و تجربیات پال را بیان می‌کند. کتاب‌هایی مثل دندان ببر، بیگانه‌ای بر لب رودخانه و سرزمین‌های دور از این دسته‌اند.
هارولد کلمپ نیز از این هنر بهره برده است. کتاب‌های کودک در سرزمین وحش و امثال الحکم در قالب داستان و رمان نگاشته شده‌اند.
د) وب سایت‌ها: اکنکار از فضای مجازی اینترنت بیش‌تر در کشورهایی بهره می‌برد که بنا به دلایلی قادر به انجام رسمی فعالیت‌های تبلیغی خود نیست. شبه‌آیین اکنکار پایگاه اطلاع‌رسانی هم دارد که با نام سایت مرکزی اکنکار شناخته می‌شود. مؤسسهٔ اکنکار این پایگاه را در ایالت مینه‌سوتا اداره می‌کند. بسیاری از پایگاه‌های دیگر اکنکار در کشورهای جهان، خود را به پایگاه مرکزی وابسته می‌دانند. این سایت‌ها بیش‌تر به ترجمهٔ مطالب سایت مرکزی می‌پردازند. در ایران نیز این پایگاه فعّال بوده، به ترجمهٔ پایگاه اصلی پرداخته است. پایگاه‌ها و وب‌سایت‌های دیگری نیز وجود دارند که در مسیر تبلیغ اکنکار فعّالند. در ایران نیز ده‌ها سایت و وب‌سایت به فعالیت‌های تبلیغی – ترویجی اکنکار مشغولند.
ه) معابد اکنکار: اکنکار معابد فراوانی را در طبقات معنوی و تحتانی برمی‌شمرد که متعلّق به ایشان است. معابدی که در طبقات معنوی هستند بسیار فراوانند که به برخی از آن‌ها معابد «حکمت زرّین» می‌گویند. این معابد که شریعت کی سوگماد در آن نگهداری می‌شود در طبقات مختلف فوقانی و تحتانی قرار دارند. به جز ادّعاهای اکنکار، هیچ دلیلی برای اثبات وجود این معابد وجود ندارد. معابدی نیز که در طبقات تحتانی هستند اثبات‌ناپذیرند چون اکنکار مدّعی است آن‌ها یا در سیّارات دیگر قرار دارند و یا از چشمان مردمان عادی، پنهان هستند. دوتا از این معابد برروی زمین هستند، یکی در سیّارهٔ زهره و بقیّه در طبقات اثیری علّی، ذهنی، اتری و طبقهٔ روح واقع شده‌اند. تنها معبدی که برای آن بسیار ارزش قائلند و به منزلهٔ قبلهٔ این آیین است، در ایالت مینه‌سوتای ایالات متحدهٔ آمریکا واقع شده است. [5]

پی‌نوشت:

[1]. نامه‌های طریق نور، پال توئیچل، 1380، ترجمه مینو ارژنگ، تهران، ثالث گلسار، ص 212.
[2]. همان، ص 129.
[3]. همان، ص 208
[4]. همان، ص 207-213.
[5]. سودای دین‌داری، عبدالحسین مشکانی سبزواری، نشر صهبای یقین، قم، ص 333.