پایگاه جامع فرق،‌ ادیان و مذاهب_ از جمله اشکالات وهابیت بر شیعه، مسأله املاء جبرئیل بر مولا علی (علیه السلام) است. آنها ادعا می‌کنند با توجه به روایات زیادی که در بحار الانوار مرحوم مجلسی بیان شده است،[1] جبرئیل برای امام علی (علیه السلام) وحی می‌آورده است! پس شیعه قائل به وحی بر ائمه خویش بوده و برای همین خود را از سنّت نبوی بی‌نیاز می‌داند. جدای از اشکال سندی و مرسل بودن عمده این روایات،‌ در ادامه به بررسی دلالت این روایات پرداخته شده است.

اولاً بر فرض دلالت این روایات بر ادعای آنان، باید در نظر داشت که این روایات، معارضات بیشماری در کتب روایی شیعه دارد که ائمه (علیهم السلام) هر گونه وحی و نبوت را از خود نفی نموده‌اند و قطعا این دسته دوم از نظر سندی هم بیشترند و هم صحیح‌تر. بلکه در مذهب شیعه هر که ائمه (علیهم السلام) را پیامبر بداند، غالی و کافر شمرده می‌شود. ثانیا خود ائمه (علیهم السلام) فرموده‌اند که روایات معارض قرآن هیچ‌گونه حجیتی ندارد و از ما صادر نشده است. و این امر از مسلّمات علم اصول در نزد شیعه است. امام صادق (علیه السلام) می‌فرمایند:‌ «مَا لَمْ يُوَافِقْ مِنَ الْحَدِيثِ الْقُرْآنَ‏ فَهُوَ زُخْرُفٌ‏.[2] هر حدیثی که موافق قرآن نباشد، بی ارزش است.» بلکه اصلا مرحوم ثقة‌الاسلام کلینی در کتاب شریف کافی که از مستندترین و مقبول‌ترین کتب شیعه است، بابی را با عنوان «بَابُ الْأَخْذِ بِالسُّنَّةِ وَ شَوَاهِدِ الْكِتَاب‏.[3] باب لزوم اخذ به سنت و شواهد قرآن.» قرار داده که مشتمل بر 12 حدیث است که همگی بر لزوم ردّ روایتی که مخالف قرآن یا سنّت قطعیه رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) باشد، تأکید دارند. بنابراین خود ائمه (علیه السلام) هرگونه حدیثی را که اثبات وحی و نبوت ایشان کند، ردّ نموده و باطل خوانده‌اند.

ثالثاً اینکه ائمه (علیه السلام) دارای وحی و نبوت بوده‌ باشند خلاف اجماع علمای شیعه است و ایشان هیچ گاه چنین مطلبی را از این روایات استفاده نکرده‌اند. بنابراین این کمال بی انصافی و حماقت است که مطلبی را که عالمان شیعه به آن اعتقاد ندارند به شیعه نسبت داده شود. رابعاً همانگونه که از واژه "املاء" و نیز از متون همین روایات استفاده می‎شود، املاء بر امير المؤمنين (عليه السّلام) از سوي جبرئيل (عليه السلام‌) بوده اما املايي كه پس از وحي به رسول خدا (صلي الله عليه و آله) صورت پذيرفته است و بدين شكل ایشان خواسته تا امير المؤمنين (عليه السّلام) آنها را در مصحف‌های خاصی نوشته و جمع‌آوری نمايد تا از پراكنده شدن مصحف‌های مختلف در سرزمين‌های مختلف اسلامی جلوگيری شود.

مثلا یکی از روایاتی که دست‌آویز وهابیون است حدیثی است که ابن سدير از امام صادق (عليه السلام‌) روايت كرده است: «سمعته يقول: دعا رسول الله (صلي الله عليه وآله) علياً (عليه السّلام) و دعا بدفتر، فأملى عليه (رسول الله صلي الله عليه و آله) بطنه و أغمي عليه، فأملى عليه جبرائيل ظهره.... الحديث.[4] از امام صادق (عليه السلام‌) شنيدم كه می‌فرمود: رسول خدا (صلي الله عليه و آله) دفتري طلب نمود و امير المؤمنين (عليه السّلام) را صدا كرد و از او خواست تا مطالبی را كه برای او املا ‌كرده و او بنويسد. پس از آن كه يك طرف از كاغذ پر شد رسول خدا (صلي الله عليه و آله) از حال رفت؛ اما جبرئيل املای مطالب را ادامه داد تا پشت نوشته نيز پر شد... تا پايان حديث.» در حالیکه خود همین روایت به وضوح بیان می‌کند که این شخص رسول خدا (صلی الله علیه و آله) است که به مولا علی (علیه السلام) دستور می‌دهند دفتری بیاورد و اول هم خود رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) می‌گویند و علی (علیه السلام) می‌نویسد، و ادامه‌اش را جبرئیل می‌گوید و ایشان می‌نویسد. پس معلوم می‎شود وحی تازه‎ای نبوده بلکه همان وحیی که بر رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) شده است، قسمتی از آنرا رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) بر علی (علیه السلام) خواندند و بقیه‌اش را جبرائیل.

پی‌نوشت:

[1]. محمد باقر المجلسي، بحار الأنوار، ج39، ص151، بيروت: دار إحياء التراث العربي.
[2]. كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، الكافي: ج‏1، ص69، تهران: دار الكتب الإسلامية، چاپ چهارم، 1407 ه.ق.
[3]. همان.
[4]. محمد باقر المجلسي، بحار الأنوار: ج39، ص152، بيروت: دار إحياء التراث العربي.